Nooit meer rood staan
Zeven stappen naar een schuldenvrij leven
© 2004-2024
Het online boek is op dit moment de versie zoals die in 2010 als tweede druk is uitgegeven, dus let op: de inhoud is hier en daar behoorlijk verouderd!
Inhoud - Voorwoord - Introductie
Inleiding - Handig zo'n debetstand - Scheiden doet lijden - Sparen? Laat me niet lachen! - Verslaafd - Mislukte beleggingen - Zwendel - Ik mag toch ook wel eens wat? - Werkloos - Arbeidsongeschikt - Negatieve nalatenschap - Postorderellende - Onbewust leven - Over de tophypotheek - € 500 per weekend - Pecunia non olet
Met niets doen komt u niet(s) verder - Persoonlijk Saneringsplan - Trots op ons sterke gezin - Stap 1: Het vinden van het lek - Stap 2: Evenwicht aanbrengen - Stap 3: Wennen aan schommelingen - Stap 4: Hozen - Stap 5: Beheersen van de situatie - Stap 6: Afronden - Stap 7: Een schuldenvrij bestaan - Na de zeven stappen -
Financiële planning - Kredietvormen - Het minnelijk traject - Wet schuldsanering natuurlijke personen - Failliet - Verkoop uzelf - Met een goede lening is niets mis - Sparen of beleggen? - Deurwaarders en incassobureaus
Door: Rob van Eeden
Ruim drieëntwintig jaar geleden, ik was toen 45, had ik schulden, niet veel, maar toch. Elke maand zat ik met smart te wachten op mijn salaris. Zodra dat binnen was, betaalde ik een deel van de stapel onbetaalde rekeningen die altijd op mijn bureau lag. Allemaal was niet haalbaar, maar wel betaalde ik zoveel mogelijk rekeningen, zodat ik bijna niets meer op mijn giro had staan. Het resultaat van dit ritueel was dat ik altijd tekort kwam voor mijn dagelijkse uitgaven gedurende de rest van de maand. Maar geen nood, hier en daar kon ik wel wat lenen of rood staan op de giro. Of ik verhoogde mijn Continuekrediet. Een echt probleemgeval was ik niet, maar toch kwam ik op deze manier altijd tekort. Zo ging het al jaren.
Het was behoorlijk onbevredigend en ik snapte het vaak ook niet. Mijn inkomen was goed, mijn vrouw had haar eigen inkomen en toch kwam ik steeds tekort. Door een serie omstandigheden en beslissingen die in het boek Je geld of je leven uitgebreid beschreven zijn, gooide ik het roer vrij plotseling en radicaal om. In plaats van geld uitgeven zonder erbij na te denken, begon ik het veel bewuster uit te geven, of liever gezegd: in mijn zak te houden. Want toen ik mijn uitgaven echt onder de loep nam, bleek dat ik heel veel uitgaf aan spullen die ik helemaal niet nodig had, of waar ik stukken voordeliger aan kon komen.
Ik herinner me nog goed dat er een wonderlijke, luchtige tijd aanbrak. Bijna elke dag had ik het gevoel geld te 'verdienen' door iets niet te kopen of op zoek te gaan naar een goedkoper alternatief. Al snel slonk de stapel onbetaalde rekeningen en begon ik geld over te houden. Vrienden en familie werden minder verblijd met verzoeken om een lening, dat wel. Wat later loste ik mijn continukrediet af. Het ging allemaal stukken makkelijker dan ik gedacht had. Zo ben ik verder gegaan. Al snel werd de eerste spaarrekening geopend. Ik kom uit een gezin waar nooit gespaard werd; mijn vader was kampioen lenen en bracht dat ook op mij over. Tot ik ermee stopte, me niet meer door hem liet beïnvloeden en mijn eigen financiële lot in handen nam.
Afgezien van het mooie huis waar ik nu in woon, heeft deze ommezwaai me iets veel belangrijkers opgeleverd: een positieve en angstvrije kijk op de toekomst. Dat is me pas in de loop der jaren duidelijk geworden. In de periode dat ik schulden had en altijd de eindjes aan elkaar moest knopen, had ik een vrij pessimistische kijk op de toekomst. En het idee dat het financieel nooit wat zou worden: altijd zo moeten blijven werken en sappelen om rond te komen. Nu weet ik beter. Ik ben vrij en onafhankelijk en mijn toekomst ziet er rooskleurig uit.
Rood staan is slecht voor je gezondheid, voor je relaties en vooral voor je eigen welbevinden. Pas als je ermee stopt, merk je hoe bevrijdend het is om de baas te worden over je eigen geld, in plaats van het geld de baas te laten zijn over jouw leven. Met de aanschaf van dit boek hebt u een belangrijke eerste stap gezet op weg naar financiële onafhankelijkheid. Volg het stappenplan en ook uw leven zal veranderen. Heel veel succes en plezier ermee!
Rob van Eeden
Februari 2004
Rob van Eeden is (samen met Hanneke van Veen ) de auteur van: Je geld of je leven, Meer doen met minder, Hoe word ik een echte vrek en Aldi klanten en hij is medeoprichter van de fameuze Vrekkenkrant. De genoemde boeken verschenen bij Uitgeverij GENOEG.
Iedereen staat wel eens rood op zijn privérekening. Een debetstand heet dat bij de bank. U leent het tekort bij de bank tegen een flinke rente. Een dergelijke debetstand loopt op als u geen maatregelen neemt het tekort aan te zuiveren. Voordat u het beseft staat u structureel rood, uw saldo komt maand na maand niet meer boven de € 0 uit. U geeft meer uit dan dat er binnenkomt: u zit in de schulden.
Nederland heeft zich massaal in de schulden gestoken. Creditcard, postorderbedrijf, goedkope leningen, foute hypotheken of aandelenlease: we zitten er voor jaren aan vast en komen er in veel gevallen niet meer vanaf. Pogingen de roodstand aan te zuiveren stranden in kooplust: u kunt die nieuwe platte televisie of thuisbioscoop niet laten staan.
Met dit boek reik ik de hand aan mensen zoals u, die van hun schulden af willen komen, zodat een schuldsanering of faillissement wordt voorkomen. Of u nu net drie maanden rood staat of al met deurwaarders te maken hebt, in dit boek vindt u voor al die situaties oplossingen.
De belangrijkste aanleiding dit boek te gaan schrijven, is dat de groep mensen met schuldproblemen, al jaren toeneemt. U bent als schuldenaar de wanhoop nabij en gevallen waarin de ergste uitweg uit de moeilijkheden werd gekozen zijn geen uitzondering. Het besef dat de meeste problemen oplosbaar zijn en dat u geen idee hebt van de kracht die u bezit uw moeilijkheden te lijf te gaan, leidde tot dit boek.
In mijn werk in het begin van deze eeuw als redacteur van websites over geld, geldzorgen, consumentenzaken, uitkeringen en het vergelijken van prijzen kreeg ik uiteenlopende vragen. De toename van het aantal vragen over problemen met geld was in het licht van de door de media geconstateerde toename van de schuldproblematiek in Nederland niet verwonderlijk. Ik heb er in 2004 mijn werk van gemaakt schuldenaren te helpen met het oplossen van hun financiële problemen als schuldhulpverlener bij de Coöperatieve Vereniging SVF Nederland.
Dit boek heeft drie delen:
In elk van de delen zijn hoofdstukken opgenomen die mogelijkheden opperen inkomsten te vermeerderen en/of uitgaven te verminderen.
In deel één komen de oorzaken van financiële problemen aan de orde: o.a. echtscheiding, verslaving en mislukte beleggingen. U zult daarin misschien uw eigen situatie herkennen of herkenningspunten tegenkomen. Dit deel van het boek kan in een zelfgekozen volgorde worden gelezen; is het hoofdstuk over de financiële gevolgen van een scheiding niet op u van toepassing, dan kunt u dat overslaan.
Het zevenstappenplan is deel twee. In zeven hoofdstukken neem ik u mee op weg naar een schuldenvrij bestaan. De problemen worden aangepakt en u krijgt tips, suggesties en concrete plannen aangeboden. De nadruk ligt hier op het vinden van de kracht zelf uw problemen op te lossen, het boek reikt u de hulpmiddelen aan. Geen toverformules of trucs, doch een harde aanpak van de beroerde financiële situatie waarin u verzeild bent geraakt, bewust of onbewust. De zeven stappen volgen elkaar op en de laatste stap is de mooiste stap: dan bent u er eigenlijk al en moet u er alleen voor waken dat u niet meer terugvalt in de oude situatie of naar een vorige stap.
Het derde deel is een informatief overzicht van onderwerpen waarmee een schuldenaar geconfronteerd kan worden. Het deel bevat extra informatie over uiteenlopende aspecten van het leven met schulden en het oplossen van problemen met schulden. Zo wordt bijvoorbeeld een overzicht gegeven van de kredietcoderingen van het Bureau Krediet Registratie (BKR).
Als redacteur van sites over geldzaken kwam ik in contact met Hanneke van Veen en Rob van Eeden - schrijvers van o.a. Meer doen met minder en Je geld of je leven. Zo ontstond het idee voor de stichting Nooit Meer Rood Nederland en na verloop van tijd het plan voor een boek over het aanpakken van schuldproblemen. Dit boek is daarmee een vervolg geworden op de reeks boeken die zij het licht lieten zien, tevens het begin van een serie over problemen waar niemand graag over praat: schuldproblemen. Hanneke en Rob lopen vooraan in de rij mensen die ik wil bedanken voor hun bijdrage aan de totstandkoming van dit boek. Hanneke had het lumineuze idee dat leidde tot Nooit Meer Rood, Rob heeft gelukkig geen blad voor zijn mond genomen bij het bekritiseren van de ruwe tekst. De introductie bij zijn uitgever bespaarde me destijds de gang langs alle andere uitgevers.
Bezoekers van de website nemen een belangrijke plek in als het gaat om het aandragen van problemen, en oplossingen, getuige het verhaal over het gezin dat de problemen de baas werd, aan het begin van deel twee van het boek.
Mijn echtgenote Carin verdient veel lof voor het begrip dat ze kon opbrengen voor het gezucht en gesteun dat blijkbaar bij het schrijven en redigeren van een boek hoort. Daarnaast wist zij de laatste versie in twee dagen nog te ontdoen van meer dan honderd missers, die mij niet meer opvielen.
Mijn zonen Coen, Marc en Pim hadden al snel in de gaten dat papa gepord kon worden voor wat afleiding als hij weer eens vast zat in een hoofdstuk. Zo zorgden zij voor de benodigde frisse geest.
Hans Rebergen is oud-docent van de HEAO te Arnhem, afdeling Bedrijfsinformatica (nu Hogeschool Arnhem Nijmegen, HAN) en mijn voorbeeld in het met een kritische blik kijken naar organisaties. Sommige van de anekdotes in dit boek zijn afkomstig van Hans. Belangrijker was dat ik met mijn vraag nog één keer een werkstuk van een (oud-) student flink af te branden, niet vergeefs aanklopte.
Maartje en Bas Kooij vervullen een onvervangbare rol op de achtergrond. Het is heel belangrijk dat er mensen zijn die begrijpen dat je even geen tijd hebt.
Uitgeverij Synthese - in de personen van Jan-Carel Diecken en Natacha Weber - wil ik bedanken voor het vertrouwen vanaf het begin en de steun tijdens de totstandkoming van de eerste druk van dit boek.
Een roodstand op uw privérekening die uitmondt in een onoplosbare schuld bij de bank, loonbeslag, het huis uit gezet worden, een scheiding en een zelfmoordpoging. Fictie? Nee, dit komt vaak voor. Alle reden de oorzaken eens goed te bekijken. Kunnen we die aanpakken, dan voorkomen we alle ellende die anders onherroepelijk volgt.
Een grote groep mensen kan aan het ontstaan van de financiële problemen waarin ze zitten niet veel doen. De echtscheiding waarbij een koophuis moet worden verdeeld zadelt één van beiden of zelfs beiden met een nare schuld op. De gevallen waarbij onbekende schulden opduiken bij de boedelscheiding zijn een bron van ellende voor één van de beide ex-echtelieden.
Een financieel probleem begint klein, woekert voort in uw geldzaken en legt geleidelijk aan alle financiële beweeglijkheid stil. De plotseling noodzakelijke aanschaf van een nieuw huishoudelijk apparaat, waar u geen rekening mee had gehouden, veroorzaakt een roodstand die u niet zo snel kunt oplossen.
Als u te weinig inkomen hebt om te kunnen sparen, is dit een bekende situatie: uw inkomen gaat op aan de dagelijkse behoeften en de vaste lasten. Het is al moeilijk aan het eind van de maand niet rood te staan. Als er iets kapot gaat, beginnen de moeilijkheden. Het probleem is er in aanleg al, maar wordt duidelijk als zich een noodsituatie voordoet. U zult moeten speuren naar mogelijkheden de inkomsten te verhogen en de uitgaven te verlagen om zo het verschil apart te kunnen leggen.
Een andere oorzaak van financiële moeilijkheden is verslaving. Alcohol, drugs, internet, gokken of een combinatie, bijvoorbeeld gokken op internet. Sommige verslavingen kosten erg veel geld. Dat zij gevolgen hebben voor uw gezondheid of voor uw omgeving, komt aan de orde. Een gokverslaafde die graag in een automatenhal speelt, kan per uur wel € 50 verspelen. Brengt hij of zij daar 10 uur per dag door, dan kan het bedrag dat maandelijks in de automaat gedeponeerd wordt oplopen tot wel € 15.000.
De financiële gevolgen van een verslaving zijn groot. Leningen worden afgesloten om in de behoefte die uit de verslaving komt te voorzien. Daarbij vallen mensen in handen van woekeraars, personen die exorbitante rentevergoedingen vragen. In korte tijd zit u met enorme schulden, die onoplosbaar worden als u ze niet snel aanpakt.
Financiële moeilijkheden die ontstaan door een verkeerd gelopen belegging kennen we uit de media en uit de eigen kennissenkring. Het benutten van de overwaarde van uw huis door er aandelen mee te kopen of een constructie waarbij u aandelen koopt met geleend geld, het blijkt allemaal vernietiging van vermogen geweest te zijn.
Een vrouw is financieel niet slecht uit de echtscheiding gekomen. Zij koopt voor € 7.500 een aandelenleasecontract bij de bank die het contract effectueert door de bijbehorende lening en het ingelegde geld in aandelen te beleggen. De beurskoersen daalden echter met 75% en als het tegenzit, moet er aan het einde van de contractsperiode € 30.000 betaald worden. De vooruitzichten waren een stuk rooskleuriger geschetst: de aandelen zouden het bedrag van de inleg en de lening ruimschoots overtreffen en aan het einde van de looptijd zou een flinke meerwaarde geïncasseerd kunnen worden. Nu is ze wellicht € 37.500 kwijt.
Zwendelaars veroorzaken financiële moeilijkheden bij hun slachtoffers. Bejaarden die te goeder trouw bankpasjes meegeven aan vriendelijke 'colporteurs'. Afpersers die de dagwinst van de winkel komen afromen op straffe van een verbouwing van winkel of zelfs van gezinsleden. Aankopen van stukken onroerend goed die niet blijken te bestaan, facturen voor niet geleverde diensten en vage goede doelen.
Het leven op te grote voet veroorzaakt moeilijkheden met de financiën. Banken verstrekten tijdenlang te grote leningen, en nu de inkomens zijn gedaald of weggevallen, kunnen de verplichtingen niet meer worden nagekomen. Het huis moet worden verkocht, maar de prijs die u ervoor kunt krijgen is bij lange na niet de prijs die u er destijds voor betaald hebt.
Ontegenzeglijk heeft de invoering van de euro in 2002 bij gedragen aan het duurder worden van het leven. Onderzoek van consumentenorganisaties wees dat al uit en na verloop van tijd gaf de overheid toe dat in alle sectoren van de samenleving de invoering van de euro was aangegrepen om prijzen, meer dan de omrekening zou rechtvaardigen, aan te passen.
In oktober 2003 wist een woordvoerder van Amsterdamse horecaondernemers te melden dat de terugloop in bezoek aan cafés en restaurants werd veroorzaakt door het biertje van € 1,60 in een plastic beker, waar voorheen een pilsje voor twee piek in een glas werd geschonken. Hij bevestigde daarmee de allang bestaande indruk dat vooral de horeca een prijsverhoging heeft doorgevoerd.
Opvallend was de prijsstelling op een aantal markten in de eerste weken van 2002: een euro is twee gulden, prijzen werden gemakshalve door twee gedeeld om op de prijs in euro's uit te komen. Te doorzichtig voor prijsbewuste mensen, die u vooral op de markt tegenkomt!
Het is te simpel de euro de schuld te geven van het veroorzaken van uw financiële problemen. Duurdere spullen hoeft u immers niet te kopen! Dan maar niet uit eten als het zoveel moet kosten. De prijzen gaan vanzelf omlaag als niemand de duurdere producten of diensten nog koopt. Een kopersstaking is lastig te realiseren, dat besef ik. Soms lukt dat echter vanzelf.
Sommige producten moet u wel aanschaffen, omdat deze eerste levensbehoeften zijn. Leveranciers die met hun product een monopoliepositie innemen - zij beheersen de markt en daarmee de prijs die gevraagd kan worden - kunnen eenvoudig een verhoging doorvoeren, omdat een alternatief niet voorhanden is. De overheid, vooral gemeenten, loopt hierbij voorop!
In grensgebieden en op internet zijn prijsverschillen duidelijker geworden. De prijs van benzine is een voorbeeld, ook producten die u eerder niet vergeleek, komen in aanmerking voor nader onderzoek. Ik noem het verschil in statiegeld tussen Nederland en Duitsland. Bij de oosterburen wordt dat geheven op blikjes drank, in Nederland niet: rijen Duitsers voor de Nederlandse supermarkten. In Duitsland is sterke drank aanzienlijk goedkoper: rijen Nederlanders voor de Duitse slijterijen. Tussen Nederland en Duitsland was het verschil in de beide valuta voor de invoering van de euro al beperkt (1,1 Nederlandse gulden = 1 Duitse mark), bij grotere uitgaven, loopt dat verschil op. De vergelijking met de prijzen in België is een stuk makkelijker geworden door de invoering van de euro.
Rood staan komt in alle lagen van de bevolking voor, ongeacht de hoogte van het inkomen. Veelal is de roodstand kortstondig van aard, doordat inkomsten en uitgaven tijdelijk niet synchroon lopen, bijvoorbeeld door een plotselinge uitgave die moest worden gedaan. De overboeking van uw spaarrekening neemt wat langer in beslag en u staat een week rood. Dat valt pas op als u aan het einde van een kwartaal merkt dat de bank een beetje debetrente afboekt. Niets aan de hand, maar reken eens uit wat de bank voor rentepercentage hanteert!
Voor een nieuwe koel- en vriescombinatie moet u € 2.000 betalen. U pint het bedrag en boekt in het weekend het geld van uw spaarrekening naar uw privérekening. Aan het einde van het kwartaal schrijft de bank € 5,25 debetrente af. Het blijkt dat u zes dagen rood hebt gestaan voor een bedrag van € 1.750. Het rentepercentage dat de bank berekende was: 360 / 6 x € 5,25 / € 1.750 x 100% = 18% [1] . Deze formule bestaat uit drie delen. Het stuk 360 / 6 zorgt ervoor dat we zes dagen omrekenen naar 360 dagen. Banken rekenen voor het gemak met 360 dagen in plaats van met het werkelijke aantal dagen in een jaar. Het tweede gedeelte drukt het bedrag aan rente uit in een percentage van het bedrag dat u debet hebt gestaan. Het derde deel - de 100% - zorgt ervoor dat we als uitkomst een percentage krijgen.
18% rente is veel. Voor een persoonlijke lening betaalt u minder, al bent u beter af met het voorkomen van een roodstand. Wanneer een spaarpotje ontbreekt en een roodstand ontstaat, kunnen we die niet zo snel wegpoetsen en gaat de renteteller tikken. Voor een maand rood staan met een bedrag van € 1.750 betaalt u - bij 18% rente op jaarbasis - al € 26,25. Daarmee wordt de roodstand vermeerderd en zo stijgt het bedrag dat u rood staat snel, de rente neemt elke maand toe omdat het bedrag van de roodstand toeneemt.
Als u niet snel iets doet, zit u in korte tijd behoorlijk in de problemen. Voor wie dit bekend in de oren klinkten geïnteresseerd is in het voorkomen en oplossen van schuldproblemen, is dit boek geschreven.
In onze directe omgeving is scheiden een ware hype: iedereen doet mee. In de klas van mijn middelste zoon zijn de kinderen met ouders die nog bij elkaar zijn, al bijna in de minderheid. Drama's ontrollen zich voor de ogen van die kinderen, getuige de soms bedroevende organisatie van het weekend bij papa of mama. Kinderen met buikpijn in de klas op maandagochtend na een verwarrend weekend bij papa's nieuwe vriendin of mama's nieuwe vriend. De knuffel die is blijven liggen en nu verplicht een weekje moet logeren in een leeg bed bij één van de voormalige echtelieden. Het heeft bijeffecten: toneelvoorstellingen worden nu dubbel zo druk bezocht: alle papa's, mama's, stiefmoeders en dito vaders zorgen voor ongekende drukte in de toneelzaal. En de tegen elkaar opbiedende exen op de veiling van kinderkunstwerken zijn al gesignaleerd.
Geen enkele echtscheiding is leuk. U bent misschien blij dat u van uw partner af bent en andersom, achteraf merkt u dat er financiële ellende bij komt kijken. Of u nu getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, u moet toch zaken regelen.
We nemen een moeilijke situatie bij de kop: een gezin met twee jonge kinderen dat woont in een nieuwbouwwoning, die is gefinancierd met een hypothecaire lening. Voor de inrichting is destijds een persoonlijke lening afgesloten. Hij heeft een fulltime baan in het bedrijfsleven, zij werkt parttime als lerares op een basisschool. Het huwelijk loopt spaak en de boedel moet gescheiden worden. Zij wil graag in het huis blijven wonen, hij vertrekt naar een appartement in de stad. Kan dat wel?
De totale kosten van de twee nieuwe huishoudens nemen toe: de huur van het appartement met alle vaste lasten komen erbij. Die kosten moeten uit hetzelfde inkomen worden voldaan, behalve als eventuele nieuwe partners gaan bijdragen. En wat dacht u van bijkomende kosten als: extra oppas, extra reisgeld, extra investeringen zodat de kinderen bij beide ouders een eigen plek hebben, etc. Twee huishoudens zijn altijd minder efficiënt dan één. Bezittingen en schulden moeten worden verdeeld: het huis en de hypotheek voor haar, de inboedel en de lening voor hem? Dat zal de bank niet zomaar goed vinden. Zij kennen de hoofdelijke aansprakelijkheid, dat houdt in dat beiden voor de volledige schuld aansprakelijk zijn en door de bank kunnen worden gedwongen het hele bedrag te betalen, ongeacht wat er is afgesproken in het echtscheidingsconvenant. Als na verloop van tijd één van beide ex-partners niet aan zijn of haar verplichtingen voldoet, komt de ander voor nare verrassingen te staan. Soms is de bank bereid één van beide ondertekenaars van de leenovereenkomst te ontslaan uit hoofdelijke aansprakelijkheid. Vaak kan dat als de hypotheek wordt meegenomen naar een andere woning of als de betreffende ex-partner een nieuw huwelijk instapt.
U kunt in de akte van scheiding en deling of echtscheidingconvenant van alles opnemen met betrekking tot het verdelen van bezittingen en schulden. Bedenkt u zich wel dat dit alleen een afspraak is tussen u en uw ex-partner. De bank heeft niets te maken met een afspraak over het verdelen van de leningen, zij hebben met u beiden een overeenkomst en kunnen u beiden daaraan houden, ongeacht de afspraken in de akte of het convenant. Dat zorgt nogal eens voor verrassingen, omdat de partner die dacht van de lening af te zijn geconfronteerd wordt met brieven van de bank waarin betaling van vervallen termijnen wordt verlangd of zelfs de lening wordt opgeëist.
Een oplossing hiervoor is dat u bij een scheiding verlangt dat uw ex-partner de lening eerst contractueel overneemt, d.w.z. een nieuwe lening afsluit die de oude lening op uw beider naam volledig aflost. Alleen dan bent u gevrijwaard van claims van de bank. Het eventuele alternatief dat u kunt overwegen is dat uw ex-partner een schuldbekentenis aan u tekent ter grootte van de lening en dat u overeenkomt dat deze komt te vervallen zodra de lening is afgelost. Het gevaar is hier evident: indien uw ex-partner niet kan betalen, kunt u met de schuldbekentenis vrijwel niets en de bank kan u desondanks houden aan uw aansprakelijkheid.
Het afspreken van sancties op het niet nakomen van verplichtingen die zijn afgesproken in de akte van scheiding en deling is niet gebruikelijk, doch het overwegen waard. Uit de praktijk van de stichting Nooit Meer Rood blijkt dat na een scheiding de voormalig geliefden elkaar in de haren vliegen over de financiën en niets ontziend proberen elkaar op te zadelen met de schulden. De bank heeft geen boodschap aan het gekift en eist bij beiden de lening op. Het maken van waterdichte afspraken kan dit voorkomen.
De fiscale consequenties van een echtscheiding zijn uiteenlopend, complex en daardoor niet eenvoudig deze hier te beschrijven. Door de scheiding veranderen tariefgroepen, verschuiven inkomenscomponenten en wijzigt de eigendom van bezittingen en schulden en als gevolg daarvan de belastingheffing daarop. Een waarschuwing is hier op zijn plaats met betrekking tot de aanvraag van voorlopige teruggave van teveel betaalde belasting. Het kan voorkomen dat de fiscus er na een half jaar bij de vaststelling van de definitieve aanslag anders over denkt en u een naheffing oplegt. U moet daar rekening mee houden.
Vervolgens moet een besluit worden genomen over de bijdrage van de meest verdienende partner aan de minst verdienende, traditioneel veelal het vaststellen van de alimentatie die manlief gaat betalen aan vrouw en kinderen. Problemen ontstaan hier op verschillende punten: bij de vaststelling van de hoogte van het bedrag, bij een verandering van het inkomen van een van beiden, als de man ophoudt met betalen omdat hij andere kosten maakt, als de vrouw de alimentatie weigert of als er een ander probleem is dat wordt uitgevochten via de alimentatie.
U kunt als ontvanger van alimentatie beter zoveel mogelijk rekening houden met het feit dat die bijdrage komt te vervallen en zo snel mogelijk voor eigen inkomen proberen te gaan zorgen. Vanzelfsprekend zijn er meer ex-partners die gemaakte afspraken wel goed nakomen, dan die dat niet doen. Gelukkig maar!
Ook hier komt de fiscus - de belastingdienst - om de hoek kijken. Betaalde alimentatie is een persoonsgebonden aftrekpost. Ontvangen alimentatie voor de kinderen is onbelast. Ontvangt u uw alimentatie via de Sociale Dienst, dan moet u deze opgeven als inkomen uit vroegere arbeid. De belastingdienst kan u hierover uitvoerig informeren.
Nederlanders zijn altijd spaarzaam geweest. In economisch mindere tijden is er altijd een toename van de inleg op spaarrekeningen waar te nemen. In 2003 wist het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een forse toename te melden van zowel het spaartegoed zelf als de inleg in dat jaar, exclusief bijgeschreven rente.
Blijkbaar bestaat Nederland uit twee groepen: leners en spaarders. Leners kijken tegen spaarders aan als de mensheid tegen een groep marsmannetjes. Interessant, maar vooral vreemd. Onder de leners is een groepering die met enige jaloezie het vrolijke leven van de spaarder aanschouwt. Die spaarders komen zelden in de problemen met hun financiën en ze slagen erin mooie spullen aan te schaffen.
Vaak is het voornemen een deel van het inkomen te sparen aanwezig. Niet elk inkomen staat sparen toe. Als u een bijstandsuitkering hebt, kan daar niets vanaf. Hogere inkomens kunnen wel een deel opzij zetten voor onvoorziene omstandigheden, terwijl juist daar de opmerking dat het niet lukt, veel wordt gemaakt. Hoe is dat mogelijk? Waarblijft dat geld? Hoe lukt het een ander wel en ons niet? Een belangrijk moment in uw leven is als u zich realiseert dat u het overzicht kwijt bent. Dat punt is een punt waarop u nog terug kunt, zonder weg te zakken in het moeras van rood staan en schulden. In dit boek zult u zien dat u kunt gaan sparen, door eerst te besparen.
Sparen is het opbouwen van een verrassing voor later. Sparen is leuk, leuker dan lenen. Sparen gaat vanzelf. U kunt al met een euro per maand beginnen, of met vijf euro. Ongemerkt wordt het meer. Sparen is omgekeerd lenen, alleen de verplichting tot betaling is er niet, terwijl u de rente en aflossing bij een lening wel verschuldigd bent. Gespaard geld blijft van u, geleend geld is van de bank. Rente ontvangen is een stuk leuker dan rente betalen.
Koopziek, gokverslaafd, verstokt roker of anderszins gegrepen door een genotmiddel of bezigheid, verslavingen kosten u veel geld en vaak uw gezondheid. We beperken ons tot de financiële consequenties. Voor het oplossen van verslavingsproblemen kunt u contact opnemen met gespecialiseerde organisaties als het Regionaal Instituut voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg (RIAGG) of een Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs (CAD).
Ooit las ik een column in de Volkskrant van iemand die op Hemelvaartsdag na uren niets te hebben gekocht, zich gelukkig prees eindelijk een snackbar tegen te komen waar hij een doos frikadellen aanschafte voor 's avonds in de frituurpan! Eerder op de dag had hij tevergeefs geboden op de pet van een voorbijganger!
De gevolgen van een verslaving kunnen fors oplopen en leiden tot criminele activiteiten die voor de financiering zorg moeten dragen. Ook de omgekeerde situatie komt voor: het ontstaan van een verslaving als gevolg van financiële problemen. Drank en gokken zijn de verslavingen die dan voorkomen. Mensen proberen door een gok in één keer van alle schulden of te komen. "Dat zou wat zijn: met € 100 inzet € 100.000 winnen, alles afbetalen en helemaal uit de zorgen." Gokken is per saldo verliesgevend: het prijzengeld is altijd gelijk of kleiner dan de totale inleg. Alleen de organisatie van het gokspel en de overheid, door de kansspelbelasting, verdienen iets aan een loterij.
Een consumentenorganisatie heeft uitgerekend dat de kans dat u een flink bedrag wint vrijwel nihil is. Een kans van één op drie miljoen houdt in dat u nooit iets zult winnen. U kunt uw inleg beter op een spaarrekening zetten. Iemand vertelde: "Laatst sprak ik een man die al jaren vier postcodeloten had en zijn abonnement had opgezegd. Prompt viel de kanjer in zijn straat en zou hij € 50.000 gewonnen hebben." Dat zijn de verhalen die u ervan weerhouden te stoppen. Speelt u al acht jaar mee? Elke maand € 25? Dat was nu, met 4% rente, ruim € 2.800 geweest. Speelt u al langer mee? 21 jaar, elke maand twee loten à € 25. Dat was nu bijna € 20.000 geweest!
Neem een dobbelsteen. De kans dat u zes werpt is één op zes. De dobbelsteen heeft zes vlakken met daarop afgebeeld door middel van stippen, de getallen 1, 2, 3, 4, 5 en 6. Zes getallen. De kans dat u één van die zes getallen werpt - dat wil zeggen: waarvan het vlak naar boven wijst - is dan één op zes. Die mogelijkheid is voor elk getal van de dobbelsteen gelijk. In een loterij werpt u met minimaal acht dobbelstenen. De kans dat u met twee dobbelstenen met beide een gelijk getal werpt is één zesde maal één zesde: één zesendertigste. Bij een loterij heeft u een lotnummer. Dat is er één in een reeks van lotnummers. Zoveel loten als er zijn, zo groot is uw kans op een prijs, dat wil zeggen één op het aantal loten.
Doet u mee aan een loterij die goede doelen steunt? Als u dat eigenlijk niet kunt betalen: niet meer doen. Maak de helft van het geld over aan een goed doel en de andere helft houdt u, of, als u het kunt missen (en dat kon u eerder ook), geef de andere helft aan een ander goed doel. Stop helemaal met loterijen indien u het geld beter kunt gebruiken voor het aflossen van een lening.
De spanning van het meedoen aan een loterij is meeslepend, dat snap ik. Stel dat u dat miljoen wint! Dat zou toch geweldig zijn. De spanning dat miljoen bij elkaar te verdienen is nog veel leuker. Onhaalbaar? De kans dat het u lukt, is groter dan de kans dat u een miljoen in een loterij wint! Hebt u zich wel eens afgevraagd welk deel van de inleg wordt uitgekeerd aan prijzen? De afroming van het ingelegde bedrag is aanzienlijk, zeker bij de goede doelen loterijen, daar gaat het meeste geld naar de goede doelen.
Verslavingen zijn een ziekte van de geest. Dit boek pretendeert niet voor verslavingen een oplossing te geven. Als u ziek bent moet u naar een dokter gaan. In dit boek help ik u met het aanpakken van de financiële gevolgen van een verslaving, iets dat de dokter niet doet.
Een bijzondere vorm van verslaving is het ongebreideld verzamelen van spullen. Er zijn mensen die al hun geld stoppen in postzegels of antieke meubelen. Zij beknibbelen op andere uitgaven, zodat de laatste ontbrekende stukken kunnen worden bemachtigd. Of ze gaan nog verder en lenen geld waarmee ze stukken aanschaffen die niet mogen ontbreken.
Geld verliezen met beleggen is velen overkomen. In de filmBoiler Room raakt een man in een week € 50.000 spaargeld kwijt nadat hij zich heeft laten overhalen tot een belegging in een vaag beursfonds. De scène waarin vrouw en kinderen de echtelijke woning verlaten is aangrijpend, ik kon de gedachte echter niet onderdrukken dat de man zo stom is geweest, zich te laten ompraten tot een investering in een onbekend bedrijf. Dit is geen uitzondering, getuige de honderdduizenden slachtoffers in Nederland van dit soort praktijken. Op verjaardagen doen succesverhalen het goed. Of dat nou gaat over geslaagde kinderen, leaseauto's of beleggingswinst, deze ervaringen deelt u graag. Hoorde u daarbij? Over verlies op beleggingen wordt nauwelijks gesproken. Is het u opgevallen dat het een stuk stiller is geworden, ook bij uzelf? Hooguit wordt er verteld dat iemand anders verantwoordelijk is voor het verlies op de beleggingsportefeuille.
Een vriendin zit met een aandelenleaseproduct. In plaats van gouden bergen, moet er nu geld bijgelegd worden en dat loopt op tot € 30.000 of meer, afhankelijk van de eerste inleg en het soort contract. Deze beleggingen zijn meer dan mislukt. Koopt u aandelen en zijn ze op een gegeven moment niets meer waard, dan is uw verlies hooguit het bedrag waarvoor u de aandelen hebt aangeschaft. Bij een aandelenleaseproduct legt u geld in - ineens of in termijnen - en sluit u een lening af waarmee aandelen worden gekocht. Die lening moet u terugbetalen, terwijl het de bedoeling was dat de opbrengst van de verkoop van de aandelen hierin zou voorzien, na een jaar of tien. Een aanname zat wel in deze plannen: er werd uitgegaan van stijgende aandelenkoersen. Dat liep anders. Sinds het jaar 2000 zijn de beurzen meerdere malen ingestort en is het vermogen meer dan 50% in waarde gedaald. Sommige aandelen zijn zelfs driekwart minder waard geworden. Als er juist in die aandelen is belegd bij uw aandelenleaseproduct, zijn de druiven zuur.
Een verlies is pas geleden als u de gekochte aandelen hebt verkocht. Zit u met een portefeuille aandelen die u in het begin van deze eeuw hebt aangeschaft? Dan is verkopen niet altijd de beste aanpak. Een goed advies kan van de portefeuille soms nog iets maken. Bent u gedwongen te verkopen omdat u het geld nodig hebt? Of zit het bezit van de aandelen u erg dwars? Dan kan een goed advies de opbrengst vergroten.
Gevallen waarbij mensen slachtoffer zijn van criminele praktijken en daardoor in de problemen komen kennen we lang niet allemaal. Denkt u zich eens in: u spreekt waarschijnlijk niet graag over hoe u in de mooie praatjes van een kennis bent getrapt of hoe u zo stom hebt kunnen zijn een handtekening te zetten onder een contract waarvan u de inhoud niet begreep. In dit hoofdstuk behandel ik enkele voorbeelden van criminaliteit waarbij veel geld verloren kan gaan.
De meest ernstige vorm van zwendel is die waarbij u uw geld helemaal kwijt bent en er geen tegenprestatie tegenover staat. Bijvoorbeeld bij valse waardepapieren. U koopt een obligatie van iemand en daarmee het recht op terugbetaling van het geleende bedrag en de rente die er periodiek wordt uitgekeerd. Tegenwoordig is de officiële handel in obligaties elektronisch en komt u een papieren obligatie zelden tegen. Als u zich al afvraagt wat een obligatie is, dan bent u voor een zwendelaar de aangewezen figuur er eentje aan te verkopen. U betaalt een bedrag voor het waardepapier, gaat ermee naar de bank en die meldt vervolgens dat u een apart behangetje hebt aangeschaft, maar zeker geen geldige obligatie. In de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn er in Nederland enkele van deze praktijken bekend geworden.
U koopt het gebruik van een huis gedurende een paar weken per jaar. Makelaars die deze vorm van eigendom verkopen zullen bij hoog en laag beweren dat dit beslist geen zwendel is, het voelt wel zo. Voor een hoog bedrag wordt u mede-eigenaar van een appartement, met het recht er twee weken in door te brengen, gratis! U deelt mee in de verhuuropbrengst. Degene die hier beter van wordt, is de makelaar, samen met de projectontwikkelaar. U bent uw geld kwijt. U kunt uw aandeel in de woning weer verkopen. Na aftrek van kosten, ontvangt u de helft retour, met dank voor uw medewerking.
Het volgende voorbeeld is afkomstig van een vakantiesite op internet en exemplarisch voor wat u kunt overkomen [2] . Als u naar de markt in Benidorm gaat, is de kans groot dat u aangeklampt wordt door een meisje met een stapel kaartjes in haar hand. Zij vertelt dat ze er staat namens een attractiepark of een hotel en dat ze daar reclame voor maakt. U mag de grijze laag van één of twee krasloten afschrapen. Welk vakje u open krast, u hebt prijs! Alle kaartjes hebben namelijk prijs! Wij hadden bijzonder veel geluk, op een lot wonnen we een fles champagne en het andere lot gaf zowaar één van de drie hoofdprijzen: een vakantiereis van een week voor twee personen, een camcorder, of een TV met ingebouwde Dvd-speler. Mocht u er wel intrappen, dan regelt de kraslotverkoper een gratis taxi voor u om de prijs op te halen. U wordt naar een afgelegen restaurant aan de rand van Benidorm gebracht. Alvorens de prijs in ontvangst te nemen, moet u een ellenlange uitleg aanhoren over een timesharing project waarvoor men probeert slachtoffers te vinden
Indien u zoiets is overkomen en dat is meer dan tien dagen geleden gebeurd: jammer, waarschijnlijk is daar niets meer aan te doen. Officieel klopt het allemaal. U hebt zelf uw handtekening gezet en bent daarmee akkoord gegaan met de inhoud van het contract, de bijbehorende voorwaarden en bijzondere voorwaarden. Het aanvechten van deze contracten is moeilijk en kost een vermogen aan juridische kosten, die veelal in het buitenland moeten worden gemaakt. Deze praktijken vinden vaak plaats in de bekende vakantieoorden. Komt u er binnen de periode van tien dagen achter, is het wel mogelijk de overeenkomst te annuleren.
Hier is in Europees verband iets aan gedaan, echter alleen voor de situatie kort na het sluiten van een overeenkomst en alleen voor de lidstaten van de EU. Het is belangrijk te weten dat ongeacht in welk land van de Europese Unie het betrokken onroerend goed zich bevindt:
In die situatie dat aan een van deze voorwaarden niet is voldaan kunt u een juridische procedure in gang zetten om de koop te annuleren.
Multi Level Marketing (MLM) is een slimme naam voor een kettingbriefachtige verkooptechniek, waarbij de inkomstenstroom toeneemt naarmate u in een hoger niveau, d.w.z. dichter bij de oorsprong, zit. De stroom neemt toe omdat u van de onderliggende niveaus steeds een stukje provisie op elke verkoop krijgt. Zit u onderin dan verdient u vrijwel niets meer. MLM heeft niets met marketing te maken. De beladen naam komt door het misbruik middels piramidespelen, waarbij de techniek zo is aangepast dat alleen de organisatoren er wijzer van worden. Bekende merken gebruiken een verkooptechniek die soms, ten onrechte, met MLM wordt geassocieerd: AVON (cosmetica) en Tupperware (kunststofproducten) zijn groot geworden met directe verkoop op speciale avonden. Dat heeft niets met MLM te maken. MLM en Geld verdienen met internet zitten in dezelfde categorie: u wilt er eigenlijk niets mee te maken hebben, het trekt wel hele volksstammen aan. Bovendien betreft het vaak producten waarvan de werking twijfelachtig is, of het nu gezondheidsproducten zijn of pannensets. Trap er niet in, koop niets, en doe vooral niet mee in een MLM-programma.
Een verkoper van encyclopedieën zult u niet meer aan de voordeur treffen. Sinds colportage wettelijk aan banden is gelegd, is het tijd voor malafide colporteurs, die u geld komen aftroggelen voor spullen uit de kofferbak van een auto. Nog steeds blijken er spullen met pallets tegelijk van laadkleppen van vrachtauto's te vallen, die dan voor weinig geld kunnen worden aangeboden. Soms is dat kwaliteitswaar, het blijft heling, omdat de spullen eerder van de laadklep zijn meegenomen dan dat ze op straat zijn neergekomen. Deze vorm van verkoop aan de deur is niet leuk, maar kost u hooguit € 1.000. De verhalen van bejaarden die aan onbekende personen hun bankpas meegeven, of nog erger: aan een bekende hun bankpas meegeven, om er na enkele dagen achter te komen dat de bijbehorende bankrekening is leeggeplukt, kent u vermoedelijk allemaal wel. Die vorm van zwendel is soms nog veel ingewikkelder, doordat de zwendelaar het slachtoffer dwingt geld van een spaarrekening over te maken en dat vervolgens in een aantal dagen weg te pinnen.
Verleidelijke televisiereclames lokken u naar winkel of website om ietste kopen dat u echt niet nodig hebt. Die cd-verzameling met hits uit de jaren zeventig is leuk. De nieuwe Twingo van Renault is prachtig! Oh, en een cruise, die heb ik altijd al willen maken. Alles is te financieren met een op maat gemaakte lening. De autodealer verschaft u graag krediet en anders leent uw bank het aankoopbedrag wel. Vakantiefinanciering is een niet meer weg te denken bijproduct van de reisbranche.
Voor het financieren van uw aankoopopwellingen is er het doorlopend krediet (DK). Daarmee hebt u altijd de beschikking over geld, mits u niet het totaal te lenen bedrag hebt opgenomen. Ook dan kan de bank altijd de opnamelimiet verhogen, als uw inkomen dat toestaat.
Voor bepaalde mensen is het onverdraaglijk als niet over de nieuwste spullen kan worden beschikt, zeker niet als buren, familie of kennissen een dergelijk bezit tentoonspreiden. Surfplank, auto, kleding, mobiele telefoon, IPod, u weet van gekkigheid niet meer wat u moet aanschaffen. De kosten van het in de clubkleuren hijsen van uw voetballende kroost lopen de spuigaten uit. Elk jaar veranderen de clubs van tenue en de kleding voor thuiswedstrijden verschilt van die voor uitwedstrijden.
Er is één remedie die uw kooplust kan bedwingen: stoppen. Maakt het echt iets uit als uw kind een week boos is omdat u hem het nieuwe uitshirt van zijn favoriete voetbalclub weigert? Nee is nee, luidt de les en die kunt u overal goed gebruiken. "Ik mag toch ook wel eens wat?" Allicht, als de financiën het toestaan. En u bepaalt wat u koopt, niet een ander.
Onvrijwillig zonder werk komen te zitten is een ramp. Vooral als het lang gaat duren. U kunt neerslachtig of depressief worden. U wordt overmand door een gevoel van nutteloosheid. Afgewezen door de werkgever waarvoor u vaak lang hebt gewerkt, misschien al sinds de oprichting. Niemand kan het gevoel van overbodigheid wegnemen, u snauwt naar partner en kinderen, vrienden druipen af, hobby's worden verwaarloosd en u zakt weg in zelfbeklag. Onvoldoende bedacht op de financiële consequenties, blijkt na verloop van tijd dat uw reserves zijn verdwenen en dat uw privérekening een gapend gat vertoont.
Kwam uw ontslag als een verrassing? Bent u de enige die is ontslagen? Of is er een grote groep mensen ontslagen door problemen bij het bedrijf? Meestal is het uw schuld niet. Is dat wel het geval, weet u dat. Hoe de situatie ook is geweest, u bent nu werkloos en moet maar zien of u nog een andere baan kunt krijgen. Dat hangt wel van een aantal factoren af, zoals uw leeftijd. Indien u de leeftijd van 55 gepasseerd bent, moet u zich afvragen, afgezien van wettelijke verplichtingen, of u de arbeidsmarkt nog wel op wilt (en kunt). U bent niet oud op die leeftijd, wel moeilijk bemiddelbaar. Dan zijn alternatieven wellicht interessanter, zoals het beginnen van een eigen bedrijf. Of misschien kunt u zich storten op vrijwilligerswerk.
Cruciaal is dat u bij het werkloos worden direct de financiële gevolgen onder ogen ziet. In vrijwel alle gevallen gaat u er in inkomen op achteruit doordat uw uitkering niet voor 100% gelijk is aan uw laatstgenoten salaris. Die teruggang kan fors zijn en houdt veelal in dat u onmiddellijk moet gaan schrappen in uitgaven. De tweede auto eruit - behalve als u de eerste al hebt moeten teruggeven aan uw werkgever - en alle luxe uitgaven meteen verminderen of stopzetten.
Werkloos worden is niet leuk, werkloos zijn nog minder leuk en niet meer aan werk kunnen komen, is verschrikkelijk. Ontstaan daarbij financiële problemen, is de ramp nauwelijks te overzien. Toch is uw probleem overwinbaar. Kijk in de spiegel en accepteer wat u is overkomen. Pak de draad weer op en neem uw leven weer in eigen hand. Het kan echt, ook als u geen nieuwe baan meer vindt. Zonder betaald werk is er een leven mogelijk.
Als u niet meer kunt werken als gevolg van lichamelijke of geestelijke beperkingen bent u arbeidsongeschikt. Is dat van korte duur dan bent u ziek en komt u in de ziektewet (ZW), is dat van lange duur - sinds 2003 na twee jaar - dan bent u 'echt' arbeidsongeschikt en komt u in de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) terecht, de opvolger van de WAO.
Arbeidsongeschiktheid kent vele vormen en gradaties. Dat hangt sterk af van uw beroep. Iemand die slecht ziet is niet geschikt voor arbeid waarbij een goed gezichtsvermogen belangrijk is. Zelf heb ik vrij slechte ogen en dat kan op termijn betekenen dat ik geen beeldschermwerk meer kan doen. Ik heb door die bijziendheid een verhoogde kans op staar en dat zou op termijn definitief gezichtsverlies kunnen betekenen. Ik houd er rekening mee dat zoiets kan gebeuren en hoop op een behandeling, mocht het zover komen.
U kunt arbeidsongeschikt zijn voor bepaald werk en arbeidsgeschikt zijn voor ander werk. Arbeidsongeschiktheid verandert uw leven en een van de gevolgen treft de financiën. Het is niet meer vanzelfsprekend dat alle extra kosten worden vergoed door de ziektekostenverzekering of door de gemeente. Dat legt extra druk op de uitgaven en is vaak een oorzaak van financiële problemen.
De psychische gevolgen van arbeidsongeschiktheid kunnen groot zijn. Het gevoel dat u er niet meer bij hoort frustreert. U kunt niet meer doen waar u goed in bent. De kans bestaat dat u daardoor depressief wordt. Als u het niet meer ziet zitten, ontbreekt het u aan energie iets aan uw situatie te doen. U voelt zich steeds zieker en uw fysieke gesteldheid wordt beïnvloed door uw moedeloosheid. Er is geen prikkel uw financiën te bekijken en kan het gebeuren dat u plotseling zwaar in de schulden zit.
Het kan geen kwaad zelf of met hulp van een ander zo snel mogelijk te inventariseren wat de financiële gevolgen zouden kunnen zijn van uw arbeidsongeschiktheid. Beter nog is maatregelen te treffen voordat u arbeidsongeschikt wordt. Controleer uw verzekeringen, kijk naar mogelijke uitsluitingen en verzeker u eventueel bij voor een risico dat u door die uitsluiting loopt.
Na het overlijden van uw partner, een kind of een ouder kunt u, naast het verdriet, onaangenaam verrast worden met de gevolgen van het wegvallen van het familielid. Levensverzekeringen blijken niet uit te keren bij overlijden indien er sprake is van zelfmoord. Het overlijden van een kind verscheurt menig huwelijk, en overleden ouders laten soms een schuld achter in plaats van een erfenis. Hoe hebt u het geregeld? Is er een testament opgemaakt waarin u de voogdij voor uw kinderen regelt? Waar gaat uw partner wonen als de bank de woning komt opeisen omdat rente en aflossing niet meer worden betaald?
Uw zoon of dochter komt te overlijden. Plotseling of na een ziekbed, onder welke omstandigheden dan ook, uw wereld stort in. Uw huwelijk wordt op de proef gesteld door de schuldvraag ingeval een ongeluk de oorzaak was: wat hadden we kunnen doen? En waarom hebben we dat niet gedaan? Waarom moest mijn kind deze afschuwelijke ziekte krijgen? Sommige echtverbintenissen houden hierdoor geen stand, waardoor het verdriet voor de eventuele andere kinderen erger wordt. Financieel heeft het overlijden van een kind meestal beperkte gevolgen. Ik ben me ervan bewust dat een dergelijke constatering niet helpt bij het verwerken van het verlies. Mijn opmerkingen hierover hebben betrekking op het voorkomen van een financieel probleem in geval u dit overkomt. Moet u een uitvaartverzekering afsluiten? Waar moet ik de uitvaart dan van betalen? U wilt er niet over nadenken, dat begrijp ik. Het kan geen kwaad met uw partner te bespreken wat u doet als u een ramp overkomt zoals het sterven van uw kind, uw partner of uzelf.
Geen groter verlies dan het verscheiden van de liefde van uw leven of het zou het overlijden van een van uw kinderen moeten zijn. De mogelijke financiële gevolgen kunnen aanzienlijk zijn: (een deel van) het inkomen valt weg, de uitvaart moet geregeld worden, de kosten van levensonderhoud blijven nagenoeg hetzelfde en u moet voortaan alles alleen regelen. Die veranderingen kunnen leiden tot een gedwongen verhuizing, omdat u de woonlasten niet alleen kunt opbrengen. Of de uitkering uit de Algemene Nabestaandenwet (ANW) valt tegen. Keert het pensioenfonds nu nog wel iets uit? Hoe zit het met de overlijdensrisicoverzekering? Anticiperen is hier het toverwoord. Bereidt u goed voor op mogelijke gebeurtenissen, dan hoeft u er op het moment zelf niet over na te denken - iets dat toch niet goed zal lukken - en weet u zeker dat u alles hebt gedaan om financiële problemen te voorkomen. Het wegvallen van inkomen door het overlijden van uw partner kan deels gecompenseerd worden door een uitkering uit de ANW. Niet iedereen heeft recht op deze uitkering. Op svb.nl is een hulpmiddel beschikbaar dat u, door het beantwoorden van een paar vragen, uitsluitsel geeft over uw recht op een uitkering. Heeft uw partner een pensioenregeling, dan voorziet die meestal in een periodieke uitkering aan de nabestaanden. Bekijk vooraf hoe hoog die uitkering is, hoe lang deze aanhoudt en wat de voorwaarden zijn.
De onderwerpen die in dit hoofdstuk zijn geschreven kunt u projecteren op de situatie waarin een van uw ouders komt te overlijden. Mochten zij geen enkele voorziening getroffen hebben voor hun uitvaart, bent u degene die voor betaling van de kosten in aanmerking komt, samen met eventuele broers en zussen. U kunt (en wilt) zich daar niet aan onttrekken, tenzij u zelf niet over de benodigde financiële middelen beschikt.
Bij het overlijden van personen waarvan u zou kunnen erven, kan het voorkomen dat de erfenis negatief is: u zou een schuld erven. Dat kunt u voorkomen door een erfenis beneficiair te aanvaarden. Dit houdt in dat u aansprakelijk bent voor de schulden voor zover deze de baten niet overtreffen. Bij de afwikkeling worden alle schulden ingelost uit de nalatenschap. Na de afwikkeling is er een schuld over waarvoor u niet aansprakelijk bent. Bij het overlijden van mijn vader in 1985 bleek dat hij een klein krediet had opgenomen na de scheiding van mijn moeder, een jaar eerder. In de leningvoorwaarden stond de bepaling dat de schuld zou komen te vervallen bij het overlijden van de kredietnemer. Dat is een belangrijk punt om naar te kijken, niet alle kredietverschaffers hebben een dergelijke bepaling. In sommige gevallen kunt u zich wel tegen een bescheiden premie verzekeren tegen het overlijdensrisico met betrekking tot de lening, zodat u uw erfgenamen niet opzadelt met een negatieve nalatenschap.
Overlijdensrisicoverzekeringen zijn soms het onderwerp van films als het gaat om astronomische bedragen die kunnen worden opgestreken als een van de partners komt te overlijden. Het moet dan wel om een natuurlijke dood gaan, anders keert de verzekeringsmaatschappij niet uit. Een dergelijke film laat zien in welke bochten de gemene helft van het getrouwde stel zich moet wringen teneinde de uitkering op te strijken. Zelfmoord is een obstakel voor het verkrijgen van een uitkering uit een overlijdensrisicoverzekering. Gelukkig koppelen verzekeraars deze blokkade aan een beperkte periode. Dat houdt in dat niet wordt uitgekeerd als de zelfmoord binnen korte tijd na het afsluiten van de polis plaatsvindt. Daarmee wordt voorkomen dat een verzekering wordt afgesloten door iemand die al met plannen voor levensbeëindiging rondloopt en zijn of haar nabestaanden verzorgd wil achterlaten.
Een overlijdensrisicoverzekering is bedoeld om de financiële gevolgen van het overlijden voor de nabestaanden te verzachten. De hoogte van het verzekerde bedrag kan worden bepaald door de financiële behoefte die ontstaat na het overlijden. Wij hebben bijvoorbeeld een overlijdensrisicoverzekering gekoppeld aan de hypothecaire lening op ons huis. Bij overlijden van een van ons, keert deze verzekering een bedrag uit waarmee de hypotheek grotendeels kan worden afgelost. Zo dalen de woonlasten tot een niveau dat door de overblijvende partner kan worden gedragen. U kunt een dergelijke verzekering afsluiten die bij uitkering een bedrag oplevert dat in een lijfrente wordt omgezet. Het uitgekeerde bedrag uit de overlijdensrisicoverzekering wordt in een nieuwe verzekering gestopt, die een levenslange periodieke uitkering doet aan de nabestaanden. Dit kunt u regelen in de begunstiging van de verzekering of in een testament.
Een uitvaart kost zeker een paar duizend euro [4] . Het kopen van een graf, een kist, de rouwbijeenkomst, een kerkdienst, het vervoer, een grafsteen, allemaal zaken die geld kosten. Over de prijs gaat u niet onderhandelen en dat weet de uitvaartondernemer. U kunt een graf kopen voordat er iemand dood is. Of u zet geld apart op een speciale spaarrekening. Bij overlijden kunt u veelal zonder enig probleem het geld opnemen. Ontving de overledene een uitkering of loon, dan betaalt de uitkeringsinstantie of werkgever soms drie maanden door, met welk geld u de kosten van een uitvaart kunt bestrijden. Wie overlijdt zonder te hebben voorzien in de kosten van de uitvaart, krijgt een uitvaart van de Sociale Dienst. Dat is veelal een begrafenis in een algemeen graf, tenzij men zeker weet dat de overledene gecremeerd wilde worden. Door te begraven in plaats van te cremeren houdt de Sociale Dienst rekening met familieleden die zich later nog melden en een graf willen bezoeken. Cremeren is goedkoper omdat er geen graf moet worden gekocht.
Van de vragenstellers die zich via de website van de stichting Nooit Meer Rood melden heeft de helft een krediet openstaan bij een van de grote postorderbedrijven en grote moeite dit weer af te lossen. Als er afgelost wordt, is korte tijd later de verleiding weer te groot. Wehkamp, Neckermann en Otto komen de bestelde spullen graag brengen. Behalve de verdiensten aan de verkoop, verdienen ze aan de kredietverlening. Velen van u zullen zich herkennen. Met kopen bij een postorderbedrijf of internetwinkel is niets mis: het is makkelijk, handig en de service is veelal prima [5] . Het gemak kan u echter de das omdoen. Het is te gemakkelijk uw budget te overschrijden.
Als jongetje bladerde ik graag in de dikke catalogus van een postorderbedrijf. Lekker in de tweezitsbank of luie stoel, heerlijk! In die tijd was oud papier veel waard en een lijvige gids tikte lekker aan. Dat je die spullen kon kopen snapte ik wel, maar ik had geen geld! Volwassenen kampten ook met dat punt: geen geld, wel interesse. Postorderbedrijven speelden daarop in met de koop op afbetaling, iets dat in Amerika al een gewoonte was. Het aanbieden van een televisie voor € 9,95 per week klinkt niet duur. Dat twee televisies konden worden gekocht voor het bedrag dat uiteindelijk betaald werd, rekende niemand uit. De TV stond direct in huis! Na een maand de Dvd-recorder erbij bestellen en binnen korte tijd is het maandelijks te betalen bedrag tot over de € 200 opgelopen.
Iedereen die wel eens heeft gekeken naar het programma Het Incassobureau weet welke smoezen er verzonnen worden om onder een betalingsverplichting uit te komen. In een uitzending beweerde iemand dat zij ontvangen spullen had teruggestuurd, zodat ze die niet hoefde te betalen. Het bedrijf waaraan de zending was geretourneerd had het pakketje niet ontvangen. Waarop zich in de betreffende uitzending een discussie ontspon tussen de medewerkster van het incassobureau en de beller over de vraag wie er nu gelijk heeft en wie er dus voor de kosten moet opdraaien. Ik weet niet hoe deze zaak is afgelopen en dat is ook niet belangrijk. Ik propageer hier dat u moet voorkomen in dergelijke situaties verzeild te raken.
Is het kopen op afbetaling werkelijk gemakkelijk voor u? Naar welke vorm van gemak bent u op zoek, betalingsgemak? Dat gemak zit vooral aan de kant van het postorderbedrijf. Uw betalingsgemak, zo wordt u voorgespiegeld, bestaat uit het niet ineens hoeven te betalen van uw aankoop, maar het spreiden van de betaling over meerdere jaren. Dat gemak zorgt ervoor dat u meer betaalt voor uw aankoop dan bij betaling ineens. Maak daarom geen gebruik van de kredietverlening van een postorderbedrijf als u weet dat u die verplichtingen toch niet kunt nakomen.
De verleiding is groot bij het bladeren in een catalogus toch iets te kopen. Het bezit van de zaak is het einde van het vermaak, luidt een gezegde, en de waarheid is hard: zodra uw nieuwe aankoop is geïnstalleerd ontstaat als uit het niets een nieuwe behoefte, en voordat u in volle omvang hebt kunnen genieten van de ene aankoop, is de bestelling voor de volgende alweer de deur uit.
Het is uw eigen verantwoordelijkheid uw kooplust te beteugelen. Ik wil benadrukken dat u uw eigen zwakheden moet leren onderkennen en beteugelen. Erkennen dat u koopziek bent, is een stap, en zeker niet de makkelijkste. Het laten stopzetten van de toezending van gidsen en catalogi is een volgende stap.
U kunt ze waarschijnlijk met de neus aanwijzen: mensen die maar raak leven en zich weinig rekenschap geven van hun omgeving en familie. Moeilijke situaties worden ontlopen of ontvlucht, waardoor tijdelijk een schijnvrijheid ontstaat. Na verloop van tijd keert echter de toestand van misère terug in verhevigde mate. Niet bewust leven is egoïstisch leven. U hebt geen tijd voor anderen omdat u het met uzelf al druk genoeg hebt. Anderen zijn er om de schuld bij neer te leggen als het u niet lukt zelf gelukkig te worden.
Bewust leven is handelen in uw eigen en in andermans belang. Het woord bewust impliceert dat u rekening houdt met anderen en de gevolgen van uw daden. U merkt dat er in uw omgeving gebeurtenissen voordoen, u ziet andere mensen acties ondernemen die ook in uw belang zijn. Omdat gedrag gekopieerd wordt door uw kinderen kunnen hele generaties in één familie onbewust levend door het leven gaan. Belangrijk nadeel voor de samenleving is dat de gevolgen van egoïstisch gedrag veelal voor rekening van anderen komen.
Een groep Japanse supporters zit bij een sportwedstrijd in een groot stadion. Zij maakten er een geweldig feest van met slingers, confetti, drank, snoep, snacks, etc. De rommel was enorm. Na het laatste fluitsignaal en het vieren van de overwinning, kwamen er rollen vuilnis- zakken tevoorschijn en binnen tien minuten hadden alle feestvierders het vak ontdaan van de zooi die er gedurende de wedstrijd was ontstaan. Vol verbazing werd dit gadegeslagen door de stewards van het stadion, die hadden gedacht aan de slag te moeten. De Japanse supporters waren zich bewust van de omstandigheden en van het effect dat hun feest zou hebben op de beheerder van het stadion. Waarom zou u het niet opruimen? Het is tien minuten werk met zijn allen.
Onbewust leven zorgt voor problemen, waaronder financiële problemen. Omdat u niet bewust leeft, denkt u niet na over de gevolgen van uw handelen en is de confrontatie met die gevolgen pijnlijk. Door de problemen af te wentelen op een ander probeert u te ontkomen aan de consequenties van uw gedrag. Soms lukt dat, maar u ziet niet dat uw omgeving u in de steek gaat laten.
Familie en buren willen u best een keer uit de brand helpen. Zodra u de lening van uw zus niet terugbetaalt, hoeft u elders in de familie niet nog een keer voor geld aan te kloppen. Uit uw gedrag volgt dat zulks de schuld is van die familie, die zich uw situatie niet goed kan voorstellen en mensen die het eens wat minder gaat niet eens helpt. Dat u daar zelf de aanstichter van bent geweest, is tegen dovemansoren gezegd.
Het proces van onbewust leven naar bewust leven maakt elk mens door. Baby's leven zorgeloos en zijn volledig afhankelijk van hun verzorgers. Het bewustzijn neemt toe naarmate we ouder worden en op een zeker moment gaat u uit uzelf zaken oppakken die niet zozeer alleen in uw eigen belang zijn, maar ook in het belang van anderen. Dat gedrag wordt vaak overgenomen uit uw omgeving: ouders, buren, docenten, sportleiders of familie. Hoe meer mensen in uw omgeving bewust leven, hoe groter de kans dat u dat gedrag zelf ook gaat vertonen. In een beperkt aantal gevallen ziet u mensen doorslaan en zich geheel ten dienste van anderen stellen. Dat is niet de bedoeling, hoe nobel dat gedrag ook lijkt, u bent er altijd zelf ook nog en tijd nemen voor uw eigen besognes is helemaal niet erg.
Financiële problemen die als gevolg van onbewust leven ontstaan, kenmerken zich door het patroon dat we bij andere problematische omstandigheden ook zien: een debetstand op de privérekening, gevolgd door een volledig gebruikt krediet op de creditcard, een persoonlijke lening die steeds weer wordt overgesloten naar een grotere lening, huurschulden, deurwaarders, enzovoort. Het bijzondere aan dit patroon bij mensen die onbewust leven is dat de bank, het energiebedrijf, de huisbaas en de deurwaarder steeds de gebeten hond zijn: het is hun schuld dat ik in die situatie verzeild ben geraakt. Deze mensen zijn moeilijk te benaderen, ze zullen zich aangevallen voelen zodra u begint over het eigen aandeel in de omstandigheden waarin zij verkeren. Hulp van een psycholoog is hier wenselijk.
Hebt u uw huis gefinancierd in een tijd dat de huizenprijzen hoog waren? Was uw inkomen toen ook hoog? Is dat salaris nu aanzienlijk minder? Dan hangen de lasten als een molensteen om uw nek. U overweegt te verkopen en zou dan verlies lijden. Verkoopt u niet, dan kunt u de rente niet meer betalen. Het enige geluk dat u hebt, is dat u niet alleen bent en dat sommige banken mensen in uw situatie coulant behandelen, omdat een gedwongen verkoop voor beide partijen niets oplost.
Pijnlijke beslissingen: kiezen uit twee vervelende opties. Verlies nemen of nog verder de schulden induiken. Bij het nemen van een verlies verkoopt u uw huis voor minder dan u ervoor hebt betaald. Het verschil tussen de oorspronkelijke aankoopprijs en de verkoopprijs is negatief. Het huis dat u terugkoopt mag ook nooit meer zijn dan de verkoopprijs van uw oude huis en u moet rekening houden met bijkomende kosten van makelaar en notaris. U bent echter het snelst uit de problemen als uw nieuwe huis aanzienlijk minder kost dan uw oude huis. Een probleem dat kan optreden is dat de hypotheekschuld hoger is dan de waarde van het nieuwe huis. Een rekenvoorbeeld laat dit zien.
De schuld is met € 200.000 afgenomen, doch een ton hoger dan de waarde van uw nieuwe huis. Desondanks kan een bank hieraan meewerken, als uw inkomen een schuld van € 300.000 wel aankan, maar één van € 500.000 niet. De bank zit niet te wachten op een gedwongen verkoop, waarbij de opbrengst van € 200.000 niet eens zeker is. De top van de hypotheek, in dit geval € 100.000, zal aan speciale voorwaarden zijn gebonden, zoals een iets hogere rente en een korte looptijd. Die korte looptijd is in uw voordeel: u bent zo snel mogelijk van de schuld af.
Een hypotheek waarbij u niet hoeft te lossen, bestaat niet. Het moment van aflossen wordt naar de toekomst verplaatst, door middel van de uitkering uit een levensverzekering aan het einde van de looptijd van de hypothecaire lening. Het is een truc waardoor de opbrengst voor de geldverstrekker zo hoog mogelijk wordt, u betaalt de volledige rente over de hoofdsom gedurende de looptijd en u betaalt daarnaast premie voor de levensverzekering. De fiscus staat deze truc toe door te accepteren dat de rente volledig aftrekbaar is.
Omdat de aftrekbaarheid van de hypotheekrente een keer aan de orde moet komen in de politiek, wordt er gedacht aan het verminderen van de aftrekbaarheid bij aflossingsvrije hypotheken, juist omdat die hypotheken bedoeld zijn om belastingheffing te omzeilen.
Als het koophuisavontuur slecht is afgelopen, is huren een redelijk alternatief. Uw geld zit niet vast in een huis, u betaalt geen rente en bepaalde onderhoudskosten komen voor rekening van de verhuurder. Het is ook een oplossing voor het probleem met uw te dure huis. U houdt geen hypotheekschuld over, maar een andersoortige lening, bijvoorbeeld een persoonlijke lening.
Nog steeds beweren financieel adviseurs dat het verstandig is in ieder geval een deel van de hypotheek te houden, ook al zou u de restant hoofdsom inmiddels kunnen aflossen: "Dan houdt u nog een stukje renteaftrek over!" is het argument. Dat is onzin. Door uw schuld af te lossen, betaalt u immers niets meer en dat is altijd beter dan wel iets betalen. Het effect op uw belastbaar inkomen is er wel. Het huurwaardeforfait moet bij het inkomen worden opgeteld en dat kunt u niet langer verminderen met het bedrag aan hypotheekrente dat u betaalde.
Een rekenvoorbeeld laat zien dat het volledig afbetalen van uw hypothecaire lening geld oplevert. U hebt een restant hypotheekschuld van€ 80.000 en betaalt daarover 5% rente. Die rente is aftrekbaar en daardoor hebt u een negatief inkomen uit de eigen woning. Dat kunt u in mindering brengen op uw belastbaar inkomen. Per saldo betaalt u € 2.750. Zodra u de hypotheek aflost, betaalt u nog maar € 750 - de belasting over huurwaardeforfait - en dat scheelt al € 2.000 direct in de portemonnee! Het is dus een fabeltje dat een restje hypotheek gunstig zou zijn. De enige die er beter van wordt is de hypotheekverstrekker en de adviseur die u dit verzinsel heeft verteld.
Met ingang van 1 januari 2007 is een stimuleringsmaatregel van kracht geworden die het bezit van een woning die is gefinancierd met eigen geld bevordert. Het huurwaardeforfait dat moet worden opgeteld bij het belastbaar inkomen wordt verminderd naarmate de woning met eigen geld is gefinancierd.
Uw zoon woont nog thuis, maar werkt al wel. Zijn verdiensten, en meer, worden er in het weekend en via zijn mobieltje doorheen gejaagd. De bankrekening kleurt allang niet zwart meer. Hij lijkt zich er niets van aan te trekken. Als ouder maakt u zich hierover zorgen, hij zou moeten sparen of ten minste niet meer uitgeven dan hij aan inkomsten heeft. "Ach, Pa! Zeik toch niet zo, ik weet heus wel wat ik doe.", krijgt u toegevoegd vanaf de trap, op weg naar zijn kamer. Dat u daaraan twijfelt bij een uitgavenniveau van € 500 per weekend en een inkomen van € 300 per week, moge duidelijk zijn.
Veel ouders twijfelen aan het inzicht dat hun kinderen hebben in de eigen financiële positie en reiken hen de helpende hand, door een schuld over te nemen of een telefoonrekening voor ze te betalen. Dat gebeurt nog een paar keer, en nog een paar keer meer. De problemen blijven terugkomen. Het lijkt alsof kindlief het niet wil leren.
Nee, door als ouders de problemen van uw kinderen op te lossen, leren ze zeker niet deze zelf op te lossen, laat staan dat ze beseffen dat die problemen kunnen worden voorkomen. Ouders zullen hardere maatregelen moeten nemen om kinderen te leren beter met inkomsten en uitgaven om te gaan. De meeste jongeren hebben een les van de realiteit nodig om van hun financiële positie te worden doordrongen.
Een situatie zoals hiervoor beschreven kan bijvoorbeeld worden aangepakt door huur in rekening te brengen voor het gebruik van de slaapkamer en de douche. Een aparte vergoeding voor diensten die vader of moeder verricht, zoals maaltijden, het wassen van kleding, e.d., is heel gebruikelijk [6] . U zult met uw kind moet afspreken dat de betaling dient te geschieden direct na ontvangst van het salaris of de uitkering, zodat er geen achterstand kan ontstaan. Dat maakt de financiële speelruimte al een stuk kleiner en brengt direct meer realiteit in de situatie die uw kind in de nabije toekomst gaat ervaren.
Het bedrag aan kostgeld of een deel ervan kunt u voor uw kind, indien u het zelf niet nodig hebt, sparen op een 'geheime' rekening. Wanneer ze het huis uitgaan of bij een andere geschikte gelegenheid, geeft u het zo bijeen gespaarde bedrag weer terug.
Bij kinderen die al een schuld aan het opbouwen zijn, maar financieel geheel of grotendeels afhankelijk zijn van zakgeld en kleedgeld, kunt u die toelages inhouden. U bent immers - bij minderjarigheid van de kinderen - nog geheel verantwoordelijk en kunt dus met de belschuld van uw dochter komen te zitten.
Harde maatregelen zijn dit nog niet eens. Veel jongeren zullen denken: "Hè, hè, die oudjes worden eindelijk verstandig!" Die reactie had u niet verwacht. U had dan ook niet kunnen denken dat uw zoon zelf met het idee van een huur van zijn kamer zou komen, of wel?
Indien uw kind al een eigen bankrekening heeft en daar betalingen van verricht alsmede inkomsten op laat bijschrijven, zullen de banken al gauw bereid zijn een debetstand toe te staan. Daar zit de simpele gedachte achter dat de ouders hiervoor verantwoordelijk zijn en zelfs voor meegetekend hebben bij het openen van de rekening. Het risico voor de bank is dus klein, het rendement hoog: 16% is heel normaal.
Toen ik in het jaar 1972 samen met mijn vriendje Edward een tientje vond in de buurt van het schoolplein, hebben we dat netjes naar de hoofdonderwijzer gebracht. Hij heeft de politie geïnformeerd, die hem adviseerde het geld drie maanden te bewaren. Als er in die tijd niemand het geld kwam opvragen, mocht het tientje in twee vijfjes aan de eerlijke vinders worden overhandigd. En zulks geschiedde. Dat geld niet stonk, al vond je het in de nabijheid van een hondendrol, was me toen al duidelijk [7] . Dat vijfje verdween in de spaarpot en in mijn kasboekje noteerde ik deze bijzondere bate met veel genoegen.
In 2002 kwam mijn oudste zoon een keer thuis met het verhaal dat op school kinderen opzettelijk kleingeld lieten vallen, om zichzelf in de gelegenheid stellen andere kinderen uit te maken voor "schooier" als die de muntjes zouden oprapen. Die geldsmijters komen we later nog wel tegen. Eenmaal weggegooid, krijgt u dat niet zo makkelijk weer terug. En geld weggooien kan op heel veel manieren: u kunt het gewoon in de prullenbak mikken. Meestal gebeurt dat niet bewust, maar als de vuilnisman de kliko aan de vuilniswagen hangt, verdwijnen creditcards en contant geld richting de afvalverwerking om als rook, as of oud ijzer in de hergebruikkringloop te worden opgenomen.
Geld kan gestolen worden door zakkenrollers, u gooit het niet zelf weg: door uw portemonnee tentoon te stellen in een broek- of jaszak, nodigt u het dievengilde op zijn minst uit. U gooit het weg en iemand anders vangt het op, zo kunt u dat zien.
"Dat is toch weggegooid geld!" luidt het oordeel van uw partner bij uw trotse entree met een in uw ogen nuttig en nodig product, een elektrische draaibank of zoiets. Het kan ook een fiets met 44 versnellingen zijn of een beveiligingssysteem met camerabewaking. Zolders van huizen, schuren en garages liggen vol weggegooid geld. Groen uitgeslagen surfplanken, beschimmelde tuinstoelen, ongebruikte computers, kisten vol goed gereedschap. Dat wat u ziet op rommelmarkten is nog niet een fractie van wat anderen goed zouden kunnen gebruiken, terwijl het bij u ligt weg te rotten of roesten.
Dus wat doet u met uw overbodige spullen: u biedt ze aan op marktplaats.nl , een populaire website van vraag en aanbod van alle mogelijke producten. De site heeft een transparante tariefstructuur en particulieren kunnen kleine spullen gratis aanbieden. Het bedrijf achter de site maakt winst, aanbieders en kopers zijn tevreden over de transacties die worden gedaan, iedereen blij. Maak uw weggegooide geld alsnog te gelde: alles beter dan het laten liggen.
Hoewel er sprake is geweest van negatieve economische groei, de economie bevindt zich nog steeds op het niveau dat we eerder als 'op recordhoogte' duidden, is het zinvol eens te kijken of economische krimp zo rampzalig is de economische onheilsprofeten ons willen doen geloven. Een situatie waarin we minder produceren en consumeren betekent voor de bedrijvigheid een vermindering van activiteiten: minder omzet. Als de bevolkingsomvang daarbij gelijk blijft of groeit, spreken we van economische krimp. Bij een dalende bevolkingsomvang daalt de omvang van de productie en consumptie. Verhoudingsgewijs kan er toch een groei per hoofd van de bevolking plaatsvinden. In Nederland stijgt de bevolkingsomvang bij een gelijk blijvende productie en consumptie: economische krimp. Dat is niet erg, maar eigenlijk heel knap: met meer mensen, minder consumeren, het ultieme consuminderen! We moeten niet uit het oog verliezen dat mensen soms moeten consuminderen omdat de financiële positie extra uitgaven niet toestaat. Natuurlijk ontstaan er dan problemen: een aantal bedrijven wordt overbodig en mensen worden werkloos. Dan wordt het tijd het werk in Nederland anders te organiseren: er is immers werk genoeg te doen!
Op diverse plekken in dit boek vertel ik u dat u zelf met uw problemen aan de gang moet om ze opgelost te krijgen. Ik bied geen makkelijke weg aan, alleen de hulpmiddelen waarmee die moeilijke route naar een schuldenvrij bestaan kan worden afgelegd. Ik ga ervan uit dat u invloed hebt op uw situatie: door zelf iets te doen, kunt u uw omstandigheden veranderen. Door niets te doen weet u in ieder geval zeker dat er niets verandert. Vindt u die zekerheid prima? Dan pakt u dit boek in en geeft het aan een ander. Alleen als u ervan overtuigd bent dat u iets kunt veranderen, is dit boek iets voor u. Misschien kan ik u helpen de overtuiging te krijgen, dat u zelf de meeste invloed heeft op uw situatie.
De bekende Amerikaanse psycholoog Dr. Phil McGraw heeft hiervoor een eenvoudige kreet: "Take Charge of Your Life and Make a Fresh Start Today". Neem uw leven in eigen hand en begin vandaag opnieuw. Dat is hetzelfde als "Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag kunt doen." Als Dr. Phil het zegt, klinkt het misschien overtuigender.
Qua financiën zijn er geen uitzichtloze situaties: u kunt er altijd weer bovenop komen. Dat kan zelfs via de weg van een faillissement, ook dan is er een nieuwe periode in uw leven. U hoeft niet uw hele leven door uw schulden achtervolgd te worden, echt niet.
Een kennis is al meer dan 10 jaar samen met een man. Ze hebben kinderen en zitten in financiële problemen. Het inkomen loopt via de sociale dienst van de gemeente. Zij heeft gezondheidsklachten; het slechte huwelijk en de zorgen over de geldproblemen maken dat ze die niet durft te laten behandelen. Beiden roken, hij drinkt flink. Cultuurproblemen beginnen een rol te spelen in het gezin, nu de oudste dochter de puberleeftijd nadert. Zij beschouwen hun situatie als uitzichtloos: wat kunnen we eraan doen? Niets toch!
Het gezin herkent de problemen wel, maar durft ze niet aan te pakken. Waarom niet, is niet duidelijk. Dat kan liggen aan angst, bijvoorbeeld bij de medische klachten voor een eventuele operatie. Ook kan angst voor de mogelijke ontwikkelingen in de relatie remmend werken. Die vrees leeft vaak bij beide partners: wil ik nog wel verder met jou en jij met mij? Als beiden niet meer verder willen, wat dan? Uit elkaar gaan is soms moeilijker te realiseren dan bij elkaar blijven. Voort blijven tobben, helpt in ieder geval niet. U kunt er heel oud mee worden, uw persoonlijke geluk hebt u dan wel laten liggen.
Financiële moeilijkheden werken verstikkend op een relatie. Naast een geldschuld hebt u een morele schuld: u bent mislukt! U kunt niet eens uw financiële zaakjes op orde krijgen! Ik bepleit hier dat u samen of alleen altijd een weg uit de moeilijkheden kunt vinden. Wat moet u doen? Besef dat u niet mislukt bent omdat u in de problemen zit. Het is niet erg een keer de mist in te gaan. Van uw fouten kunt u leren.
De ouders in het gezin waarmee dit hoofdstuk begon, kunnen met elkaar gaan pratenbijvoorbeeld. Als dat met zijn tweeën niet lukt, haalt u er iemand bij die voor beiden een aanvaardbare gesprekspartner is: een buurvrouw, de pastoor, de imam, de rabbijn, de dominee of een maatschappelijk werker. U kunt dan praten over de obstakels die een normaal leven belemmeren, zoals financiële problemen. In deze situatie is er veel werk te verzetten: van het opgeven van gewoontes - roken, drinken - tot het overbruggen van cultuurverschillen en het overwinnen van angsten.
Cultuurverschillen zijn een bron van misverstanden in huwelijken tussen mensen uit culturen die een uiteenlopende visie op opvoeding en de inhoud van een relatie hebben. Dat kan gaan over kleding, schoolkampen, vrijetijdsbesteding, televisie en het geloof. Als daarover nooit eerder is gesproken, doemen de problemen in de loop van de tijd vanzelf op.
Beginnen met praten is al een goede stap, stoppen met slechte en ongezonde gewoonten is dat evenzeer. Stappen zetten is beslissingen nemen en dat is leuk werk. U voelt zich gewoon lekkerder nadat u iets hebt besloten. Bijvoorbeeld: u ziet enorm op tegen een operatie, maar u weet ook dat uitstel niets oplost, integendeel: de kans dat de kwaal erger wordt, neemt langzaam toe. Door uzelf over die drempel te helpen en de operatie te gaan regelen, zet u een eerste stap.
Die beslissing kan al maken dat u zich beter voelt. Veelal spelen andere zaken een rol dan de eventuele angst voor de ingreep: "Zijn de kinderen die weken in goede handen?", "Wie laat de hond uit?" of "Hoe moet dat met Els haar verjaardag?" Het goed regelen van die zaken, verlaagt al de drempel naar het ziekenhuis. Uw kind wordt er echt niet minder van dat ze haar verjaardag een keer zonder mammie viert.
U vindt het nemen van beslissingen helemaal niet leuk? Sterker, u vindt het juist pijn doen die stappen te moeten nemen en u voelt zich rot omdat iemand anders of uzelf tekort wordt gedaan? Maakt u zich niet ongerust: u verkeert in een groot gezelschap van mensen die een hekel hebben aan het doorhakken van knopen. U ziet in dat een naar besluit genomen moet worden, maar u vreest de gevolgen evenzeer. Het concentreren op de lange termijn is ook moeilijk, u merkt er in het begin immers niets van! Nee, u wordt kort na een dergelijke beslissing alleen maar meer geconfronteerd met ellende.
Als u dat maar lang genoeg tegen u zelf zegt en dat op het schoolplein of in de supermarkt nog even flink laat bevestigen door wat 'medestanders', dan gaat het zeker niet lukken. Natuurlijk lukt het wel! Waar een wil is, is een weg! Om het zetten van stappen makkelijker te maken is het zevenstappenplan ontwikkeld, dat in dit deel van dit boek wordt beschreven.
De aanpak van uw schuldprobleem of dreigende schuldprobleem is hard en verlangt discipline. Die heeft u niet? Dat verklaart misschien mede waarom u in de moeilijkheden terecht bent gekomen. Toch moet u zichzelf langdurig gaan kwellen met vervelende maatregelen, anders lukt het niet en wacht u een vervelende schuldsanering of een persoonlijk faillissement. Ik stel het maar even scherp, dan weet u waar u aan begint dan wel waar u eindigt.
In zeven duidelijke stappen gaat u van een uitzichtloos bestaan naar een heldere kijk op uw financiële horizon. Verwacht geen wonderen of gouden tips. U krijgt handvatten aangereikt die het mogelijk maken zelf op uw situatie in te grijpen en die te veranderen. U zult hard moeten zijn voor uzelf. De beloning is echter aantrekkelijk: een schuldenvrij bestaan.
De uitvoering van het plan neemt veel tijd in beslag: meerdere jaren, afhankelijk van de omvang van de problemen. Indien u bijvoorbeeld € 50.000 aan rentedragende schuld moet aflossen, dan is tien jaar het minimum bij een betaling van rente en aflossing van € 600 per maand. Ik veronderstel hier een rentepercentage van 8%.Het is in veel gevallen nog maar de vraag of u een dergelijk maandbedrag kunt betalen. Dat zou in kunnen houden dat u er met tien jaar niet bent.
De duur van de uitvoering van het plan is in belangrijke mate afhankelijk van de grootte van het verschil tussen inkomsten en uitgaven dat u weet te bewerkstelligen. Naarmate u meer overhoudt, kunt u meer rente en aflossing betalen en bent u sneller van uw schulden af. Vandaar dat u soms harde en pijnlijke maatregelen moet nemen, zeker in het begin, zodat u zo snel mogelijk van de ergste en duurste schulden af bent. Het kan binnen een jaar geregeld zijn, het kan ook meer dan tien jaar duren. De aanhouder wint!
Het plan beheerst uw dagelijks leven in belangrijke mate. Alles dat met geld te maken heeft wordt door het plan geraakt, zowel aan de inkomsten- als aan de uitgavenkant. Ik bemoei me in het plan met alles: van top tot teen, van de kiel tot de vlag in het topje van de mast. Vaart u mee?
De zeven stappen van het plan zijn deze:
In zeven hoofdstukken werken we deze stappen uit. Per stap wordt eerst de doelstelling bondig omschreven. Daarna volgen beschrijvingen van acties die u kunt ondernemen. Ook staat bij elke stap een eindboei: het punt waaraan u kunt afleiden of u de stap heeft volbracht en door kunt naar de volgende. U kunt eventueel in de tabel hierna de data waarop u stappen hebt volbracht bijhouden.
Ik ben gestart met de uitvoering op:
| Stap | Bereikt op | Opmerkingen | |
|---|---|---|---|
| 1 | Het vinden van het lek | ||
| 2 | Evenwicht aanbrengen | ||
| 3 | Wennen aan schommelingen | ||
| 4 | Hozen | ||
| 5 | Beheersen van de situatie | ||
| 6 | Afronden | ||
| 7 | Een schuldenvrij bestaan | ||
Het zelf gaan oplossen van uw financiële problemen kan niet zonder hulp. Uw belangrijkste hulp op dit moment is dit boek. Dat is prettig, omdat u met uw financiële moeilijkheden liever niet te koop loopt. Maar het kan geen kwaad na verloop van tijd iemand in vertrouwen te nemen waarvan u denkt dat diens hulp en suggesties bruikbaar kunnen zijn. Het is wel zaak uw eventuele partner te betrekken bij uw plannen, omdat een belangrijke wijziging zijn of haar instemming behoeft of, als u niet bij elkaar woont bijvoorbeeld, veranderd gedrag vragen kan oproepen. Hierbij geldt: eerlijk duurt het langst. Uw partner heeft het recht te weten wat de invloed is van uw financiële positie op zijn of haar situatie.
Voor kinderen geldt hetzelfde, maar dat hangt mede af van de mate waarin zij in staat zijn de problemen te bevatten. Zij zullen waarschijnlijk de gevolgen van uw gewijzigde uitgavenpatroon gaan merken en dat behoeft bij merkbewuste pubers enige uitleg. Hier is ook eerlijkheid het devies: vertel waar het op staat, waarom de situatie is zoals die is en wat u van plan bent eraan te doen. Schets duidelijk de eventuele gevolgen voor hen: vermindering of afschaffing van zakgeld en kleedgeld bijvoorbeeld. Maar vraag ook om ideeën. Kinderen kijken er weer anders tegenaan dan u, en hoewel lang niet alle suggesties bruikbaar zullen zijn is het betrekken van uw kroost bij het oplossen van de familieproblemen zinvol. In het volgende hoofdstuk, Trots op ons sterke gezin, vertelt een bezoekster van de website hoe zij met haar familie de schuldproblemen te boven zijn gekomen.
"Na enkele jaren een eigen bedrijf te hebben gehad, wat niet meer dan een minimuminkomen opleverde, besloten we daarmee te stoppen. Mijn partner solliciteerde bij een detacheringbedrijf in de ICT, wat een goed betaalde baan met leaseauto opleverde. We verhuisden van een driekamerflat naar een huurhuis. Door dat hogere inkomen viel na enige tijd de huurtoeslag van € 230 per maand weg. Dat hadden we zien aankomen en die klap konden we dan ook opvangen. Er stond nog een bedrijfskrediet van € 14.500 open. Ik wilde dat snel aflossen, mijn partner vond dat het wel geleidelijk kon. Het waren de jaren dat het in de automatisering niet op kon en de verwachting was dat het salaris snel zou stijgen en een schuld niet zoveel gewicht in de schaal zou leggen. Ik was het daar niet mee eens en loste af wat ik kon. Over enkele jaren zouden de kinderen naar de middelbare school gaan en ik wilde dan schuldenvrij zijn.
Mijn schoonfamilie is erg makkelijk met geld en cadeaus geven, meebetalen aan familieweekeinden in dure bungalowparken en bijdragen aan levensonderhoud van mijn schoonmoeder, die het helemaal niet slecht heeft. Dit wordt als familieverplichting gezien en niet meedoen wordt beschouwd als disloyaliteit. Dan moet je maar een extra lening afsluiten, is de boodschap. Wat heeft het ons ruzies en ellende gekost daar los van te komen! Er is nog steeds een verwijdering met de schoonfamilie, maar daar sta ik boven. We zijn zelfstandiger dan ooit en na al die ruzies is dat een heel goed gevoel.
Het ergste moest nog komen. De Informatie Beheer Groep (IB-Groep, per 1 januari 2010 heten zij Dienst Uitvoering Onderwijs, DUO) eiste een aflossing naar draagkracht van € 425 per maand op de studieschuld van € 6.500 die mijn partner had. Naar levensonderhoud van kinderen werd niet gekeken. We konden een bezwaarschrift indienen en dat heb ik ook gedaan, met een ondersteunende brief van een maatschappelijk werkster, die vooral het gevaar voor het welzijn van de kinderen benadrukte. In diezelfde periode kwam er een belastingcontrole over de jaren van ons bestaan als zelfstandig ondernemers.
Hieraan voorafgaand zijn we nog bij een Sociaal Raadsman geweest, die hier nog nooit mee te maken had gehad en krenkende opmerkingen maakte in de zin van "U hebt nu een goed inkomen, wat zeurt u nu, u had eerst de studieschuld moeten aflossen, voor u aan kinderen begon." Maar in de 80-er jaren van de vorige eeuw waren er geen banen!
Ook een bureau voor schuldhulpverlening kon niets met mensen die niet voldeden aan het standaard cliënttype. Ze wisten zelfs niet van het nieuwe belastingstelsel per 2001 en van de herziening van de huursubsidiewetgeving. Bij beide hulpverleners gingen we teleurgesteld weg, overtuigd van de noodzaak het echt helemaal zelf te moeten doen.
Al jaren hielden we op de pc onze boekhouding privé en zakelijk bij, we scherpten dit aan en berekenden in een spreadsheet een aflossingspatroon. Soms waren er meevallers en die gebruikten we dan om extra af te lossen. We verkochten een auto, een telefoontoestel, een afgeschreven computer en spullen van de kinderen die niet meer nodig waren. Met stapels boeken togen we naar De Slegte en kregen daar dan weer een bedragje voor. Al drie maanden hadden we € 425 moeten aflossen, een bezwaarschrift heeft namelijk geen opschortende werking. Na drie maanden kregen we bericht dat ons bezwaarschrift was toegewezen, er was al jurisprudentie over soortgelijke zaken. Maar daar kom je pas achter als je een bezwaarschrift indient. We hoefden volgens de oorspronkelijke oude regeling nu maar € 60 per maand af te lossen en kregen het teveel afgeloste teruggestort. Dat hebben we gebruikt om het bedrijfskrediet af te lossen. Nog steeds leefden we heel zuinig. Na dat jaar trad de kwijtscheldingsregeling ook voor mijn partner in. Van de studieschuld waren we nu af.
Gelijktijdig met deze periode kwam de boekencontrole voor zelfstandigen door de fiscus. Zij waren het oneens met de afschrijvingsmethode van bedrijfsmiddelen en stelden dat computers niet in drie jaar maar in vijf jaar zouden moeten worden afgeschreven. Bovendien hadden we enkele jaren onder het bestaansminimum geleefd en dus moesten we wel zwart bijverdiend hebben, oordeelde de ambtenaar. Hij legde ons een naheffing van € 900 op. Weer een bezwaarschrift, gelukkig hadden we alle papieren van de huurtoeslag, de ziektekostenverzekering en bankafschriften in huis en konden we aantonen niet zwart te hebben bijverdiend. Voor dit bezwaarschrift hebben we contact gezocht met de belastinginspecteur en hem de situatie uitgelegd. Mogelijk heeft dit positief gewerkt, de bijtelling voor afschrijving van bedrijfsmiddelen bleef staan, maar de zogenaamde zwarte bijverdiensten werden geschrapt. Dus nog maar € 425 naheffing bijbetalen. In dezelfde tijd ontdekte ik dat je als je drie jaren achtereen een sterk wisselend inkomen hebt, en dus waarschijnlijk teveel belasting betaalt, je dit terug kunt vragen. Dit heet de middelingsregeling. Dit leverde een studie in de Belastingalmanak en uiteindelijk een teruggaaf van meer dan € 1.000 op, wat voor aflossing werd gebruikt.
Uiteindelijk zijn we nu schuldenvrij. Door zuinig te blijven leven hebben we zelfs een huis kunnen kopen. Het boekengeld voor de middelbare school kunnen we betalen, en we plannen in een spreadsheet nog steeds alle inkomsten en uitgaven. Het zwaarste was het onbegrip van hulpverleners: jullie hebben een goed inkomen, dus je zult wel 'big spenders' zijn. Dan moet je die hulpverlener uitleggen hoe de armoedeval werkt. Ook het je staande moeten houden op school en op werk, waar verhalen over auto's, skivakanties, dure schoolreisjes, merkkleding, mobieltjes etc. rondgaan. Ook de schoonfamilie bleef geld en tijd claimen. Natuurlijk gingen tv en koelkast kapot en werden in een zomer drie fietsen gestolen.
Veel heb ik gehad aan enkele vriendinnen, een maatschappelijk werkster en het boek Je geld de baas [8] . Kennis en deskundigheid van hulpverleners stelde me erg teleur, je moet niet alleen het zelf doen, maar ook heel veel zelf uitzoeken, ze weten niet zoveel en hebben soms vooroordelen. Veel heb ik gehad aan mijn studie Nederlands Recht aan de Open Universiteit, die ik al deze jaren toch ben blijven volhouden, ondanks advies hiermee te stoppen vanwege de kosten. In bovenstaand relaas toon ik aan dat die juridische kennis een fiks rendement heeft opgeleverd met betrekking tot onze financiële problemen. Alleen zuinig zijn is niet genoeg, je moet ook assertief zijn, en kennis van fiscale, juridische en budgettechnische zaken hebben, of je dat eigen maken. Anders kom je weer in de problemen.
Ik ben trots op ons sterke gezin, vooral ook op de kinderen, die dit jaren volhielden."
Niet zomaar een gezegde uit Van Dale's groot Spreekwoordenboek, doch een richtinggevende kreet voor het zetten van de eerste stap: het ontdekken in welk putje het geld wegloopt. Door nu een beeld te vormen van de inkomsten en uitgaven (een goed begin) kunnen we straks veel beter schatten wat de financiële gevolgen van een bepaalde beslissing zouden kunnen zijn (het halve werk).
U hanteert vast ook de zogenaamde "lege portemonnee"-aanpak: "Jan, haal even € 100 uit de geldautomaat", waarop Jan reageert met "Maar ik heb je gisteren nog € 150 gegeven!" Waar het geld is gebleven, weten ze niet meer, bonnetjes ontbreken, het geheugen is niet aanspreekbaar, en voordat u het weet is er een echtelijke ruzie over gaten in handen.
De confrontatie met de gevolgen van foute beslissingen uit het afgelopen jaar werkt louterend: het doet weer even zeer, maar u hebt een leermoment. Niet alles uit het verleden is nu nog hetzelfde: bepaalde beslissingen hangen sterk af van de situatie waarin u zich bevindt. Denk maar eens aan het kopen van een huis of het doen van een belegging. Op het hoogtepunt van de markt - dure huizen of dure aandelen - is een koopbeslissing niet aan te raden. Maar hoe weet je dat je op dat hoogtepunt zit?
Enfin, u moet aan de slag: welke inkomsten heb ik en welke uitgaven doe ik? De inkomsten op een rijtje zetten is niet te ingewikkeld: uw salaris of uitkering, huursubsidie en kinderbijslag. De volgende tabel biedt u een handvat. Kies ervoor de bedragen in te vullen zoals die per maand zijn. Straks bij de uitgaven doet u dat ook, dat is het makkelijkst vergelijken.
| Omschrijving | Totaal |
|---|---|
| Netto salaris of uitkering | |
| Kinderbijslag en kindgebonden budget | |
| Onkostenvergoedingen | |
| Ontvangen rente van spaarrekeningen | |
| Ontvangen rente van obligaties en/of andere waardepapieren | |
| Ontvangen lijfrente-uitkeringen | |
| Ontvangen dividend van aandelen | |
| Overig inkomen | |
| TOTAAL |
Uw netto salaris of uitkering is het bedrag dat op uw bankrekening wordt bijgeschreven. Het gaat om de regelmatige bedragen, niet de incidentele uitbetalingen van overwerk. Die inkomsten zijn welkom, maar u kunt er beter geen rekening mee houden. Vakantiegeld of een dertiende maand is wel regelmatig, mits het in de CAO van uw bedrijf is afgesproken. Deze twee bedragen deelt u door twaalf teneinde er een maandbedrag van te maken. Vakantiegeld wordt meestal uitgekeerd in april of mei, de dertiende maand in december of soms in januari.
De Kinderbijslag wordt per kwartaal uitbetaald, dit bedrag moet u in ieder geval omrekenen naar een maandbedrag door het door drie te delen.
Onkostenvergoedingen zijn onderdeel van uw inkomen als deze een regelmatig karakter hebben, bijvoorbeeld de reiskostenvergoeding of een algemene onkostenvergoeding.
Rente van spaarrekeningen vindt u op het afschrift van uw spaarrekening. Hier geldt ook dat u alleen die bedragen meeneemt die een bestendig karakter hebben. Bezit u obligaties of andere schuldpapieren (pandbrieven, deposito's, achtergestelde leningen) dan hoort de rente die u daarvoor ontvangt bij de inkomsten.
Uit een lijfrente komen periodieke uitkeringen, deze behoren tot de regelmatige inkomsten.
Dividend is een winstuitkering door de onderneming waarvan u aandelen bezit. Keert dat bedrijf jaarlijks een bedrag uit, dan zijn dat ook regelmatige inkomsten.
Het overig inkomen kan van alles zijn. Belangrijk is het onderscheid tussen structureel en incidenteel inkomen. Als uw ouders u jaarlijks iets toestoppen is dat structureel, een erfenis is dat niet. Een prijs in een loterij is ook geen structureel inkomen.
Uw inkomenspositie is het bedrag aan inkomsten dat u ontvangt per maand of vier weken. Daarmee financiert u uw uitgaven. Zijn de uitgaven hoger dan uw inkomsten, dan bent u bezig in te teren op uw vermogen of bezig uw schuld te vergroten.
Lastiger wordt het de uitgaven te vinden, dat is vermoedelijk immers de oorzaak van alle problemen. Ook daar hebben we een paar hulpmiddelen voor. In de eerste plaats maakt u onderscheid tussen vaste en variabele uitgaven. Vaste uitgaven komen steeds terug: huur, hypotheekrente, telefoon, kabel-TV, elektriciteit, water, gas, onroerendgoedbelasting, verzekeringspremies, abonnementen, lidmaatschappen. De bedragen kunnen variëren, maar zijn over het algemeen elke maand ongeveer gelijk.
De variabele uitgaven kunnen ook wekelijks of maandelijks terugkomen, maar hebben vaak een wisselende hoogte: boodschappen, kleding, schoenen, uitgaan, collectes, benzine.
De vaste lasten komen maandelijks, per kwartaal, per halfjaar of per jaarterug. Een goed beeld krijgt u door een periode van minimaal een jaar te bekijken. Gebruik de volgende tabel om uit te vinden met welke regelmaat u deze bedragen meestal tegenkomt. Dit kan per persoon of gezin verschillen, bijvoorbeeld omdat je bij abonnementen vaak kunt kiezen of u per maand, kwartaal of jaar wenst te betalen.
Sommige gemeenten incasseren het reinigingsrecht of de afvalstoffenheffing via het energiebedrijf, zelf of via een samenwerkingsverband, zoals Tricijn. In dat geval betaalt u die heffingen dus veelal per maand in één bedrag. Ook zijn er gemeenten die de verschuldigde bedragen in tien termijnen incasseren, daar moet u op letten.
Het rekenwerk dat nu gaat beginnen is lastig. Hoe bepaalt u de juiste bedragen per maand? Gebruik bij voorkeur jaarafrekeningen. Energie- en waterbedrijf verstrekken die altijd. Ook de gemeentelijke belastingen worden altijd per jaar opgelegd, daar ontvangt u altijd een brief of afrekening van. Kijk voor de juiste abonnementsbedragen in het laatste nummer van uw krant of blad, de bedragen gaan elk jaar omhoog, en u kunt het beste rekenen met de meest actuele bedragen, dan bent u tegenvallers voor.
Het lampje van de portemonnee gaat branden: u moet tanken bij de geldautomaat. U krijgt geen zegeltjes of airmiles, wel een kwitantie of een opnamebon, als u dat wenst. Gepind geld is in alleopzichten tijdelijke rijkdom. De knisperende bankbiljetten verdwijnen uit je portemonnee alsof u ze in een afvoerputje laat vallen.
| Per | Omschrijving | Opmerking |
|---|---|---|
| Maand | Huur of hypotheek | Denk bij Kabel-TV ook aan internet |
| Elektriciteit, Gas | ||
| Kabel-TV | ||
| Verzekeringspremie | ||
| Telefoon mobiel | ||
| Twee maanden | Telefoon vast | |
| Kwartaal | Wegenbelasting | |
| Abonnementen | ||
| Water | Water = verbruik drinkwater + verontreinigingsheffing | |
| Halfjaar | Krant | |
| Jaar | Krant, tv-gids | |
| Gemeentelijke heffingen | ||
| Lidmaatschap ANWB | ||
| Verzekeringspremie | ||
| Donaties | ||
| Kerkelijke bijdrage | ||
| Waterschap | ||
| Reinigingsrecht |
Die geldstroom moet in kaart gebracht worden. Dat betekent op zijn minst dat u overal de bonnetjes van moet bewaren, en dat is niet voor iedereen even gemakkelijk! "Oh ja, sorry, vergeten!" U regelt verder een schoenendoos, maar liever een prikker waarop u dagelijks de verworven bonnen spietst. In het weekend of op een avond, gaat u met die bonnen aan de slag door ze op te schrijven en te categoriseren.
"Ik zet het wel even in de computer!" roept uw partner als u met het idee van de bonnetjes bent gekomen. Doet u dat maar niet! Het beste gevoel bij uw uitgaven krijgt u door het zelf op te schrijven en zelf te verwerken. Daar kunt u de computer bij gebruiken, maar een paar keer opnieuw alles bij elkaar optellen geeft een betere en blijvende indruk van alle uitgaven. Heb je geen bonnetje gekregen? Stop in je portemonnee een klein briefje en een potloodje om die uitgaven op te schrijven: parkeermeter, fooitjes, snackbar, station, bus, straatcollectes en -muzikanten, de boete in de bibliotheek, etc.
Twee vragen moeten worden beantwoord:
Vermijd het gebruik van een categorie "Diversen"; voor je het weet zitten daar alle uitgaven in en dan weet je nog niets! Het gaat er juist om dat je inzicht krijgt in welke categorieën het meeste geld gaat zitten en of dat terecht is. Door het kiezen van de juiste categorieën kunt u straks makkelijker schrappen. De categorie loterijen is een te schrappen groep uitgaven, of wat dacht u van snoep en snacks.
U weet allang dat u meer uitgeeft dan er aan inkomsten is. Nu u hebt uitgezocht waaraan u uw geld uitgeeft, krijgt u een indruk in welke categorie veel geld gaat zitten. Ook dat is veelal geen verrassing, maar de confrontatie met de harde cijfers doet u soms de schellen van de ogen vallen. "Geef ik zoveel uit aan mijn hobby?" of "Nu snap ik waarom het maandbedrag voor de energie elk jaar maar stijgt!" Op de volgende pagina staat een voorbeeld van een overzicht dat u zou kunnen samenstellen.
In de eerste kolom schrijft u de datum van de uitgave. Per dag kunnen er meerdere regels in dit overzicht komen. Maak per bon een regel. Op elkebon schrijft u een nummer. Begin bij 1 en tel dan oplopend door. De bonnen bewaart u op een kantoorprikker of een satéstokje, maar een schoenendoos voldoet ook. In de derde kolom de naam van de winkel waar de aankoop is verricht. Bij voorkeur moet uit die naam blijken wat voor soort winkel het is. Voorbeelden: Sigarenmagazijn "De Peuk", Slagerij Van Kampen, Schoenenreus, enzovoort. Voor de winkels bij u uit de buurt is uit de naam meestal wel het soort winkel te herleiden, maar indien u in de nabije stad hebt gewinkeld na verloop van tijd niet meer.
De kolom Bedrag is het totaalbedrag van de bon. Hier moet u opletten. Het bedrag dat u hier invult is het bedrag dat u hebt betaald, na aftrek van statiegeld. Voor statiegeld is de kolom Retour. In die kolom schrijft u het bedrag van uw statiegeldbon. Die bon moet u inleveren bij de kassa, maar het bedrag staat vermeld op de kassabon. Ook noteert u hier het betaalde statiegeld, dat staat vaak op de kassabon gespecificeerd onder de prijs van de inhoud van de fles.
Doet u een aankoop waarbij u geen bon krijgt, maak dan een notitie op een kladblaadje dat u voortaan in uw portemonnee bij u draagt. Schrijf datum, bedrag en rubriek (of een korte omschrijving) op het papiertje en verwerk het later in uw overzicht. Beschouw het aantekenbriefje als bon, geef het een nummer en bewaar het bij de andere bonnen.
De kolommen 1 tot en met 10 - afhankelijk van de door u gekozen indeling kunnen dat er meer of minder zijn - zijn bedoeld voor de verdeling over de uitgavenrubrieken. In het voorbeeld ziet u ook hoe u een teruggebracht artikel verwerkt. Op 6 januari kocht u twee broeken bij C & A voor € 49 per stuk. Een van de broeken blijkt helaas niet in orde en die brengt u op 8 januari terug naar de winkel. U koopt geen nieuwe broek, maar vraagt uw geld terug.
De kolom Controle is bedoeld voor de verificatie van de uitsplitsing van het bedrag van de kassabon over de verschillende groepen. U berekent hier of de som van de bedragen in de rubrieken 1 tot en met 10 en Retour, gelijk is aan het bedrag van de kassabon. Lastig is wellicht het bedrag in de kolom Retour, omdat dit soms een negatief bedrag is. Is het uitgerekende controlebedrag meer of minder dan € 0, is er iets mis met de verdeling over de rubrieken. Hebt u het statiegeld wel goed geteld?
Op de eerste dag van een nieuwe maand telt u de bedragen in de kolommen bij elkaar op. U ziet dan in één oogopslag wat u de vorige maand in totaal hebt uitgegeven (kolom Totaal) en aan welke rubrieken dat is gebeurd (rubrieken 1 tot en met 10). Voor de nieuwe maand begint u met een nieuw blad. Aan het einde van het jaar maakt u een optelling van de maandtotalen, zodat u een jaaroverzicht krijgt.
De eerste stap zit erop, hoewel het inzicht dat u hiermee krijgt ook pas kan ontstaan in een latere stap van het zevenstappenplan. Inzicht is niet afdwingbaar en bij de een duurt het gewoon langer dan bij de ander. Dan hindert niet. Vertrouw erop dat het inzicht komt, als u doorzet en geloof hebt in het plan en vooral in uzelf. In stap twee gaat u de eerste maatregelen nemen naar aanleiding van stap één: het administratief splitsen van de totale lasten in twee groepen, de vaste en de variabele lasten. Maar belangrijker nog is dat u de inkomsten en uitgaven in evenwicht gaat brengen.
Hoewel stap 1 is afgerond, houdt dat niet in dat u pas na een jaar of zo met stap 2 begint. Het registreren van uw inkomsten en uitgaven blijft u doen gedurende alle stappen van het plan. De acties en maatregelen uit de volgende stappen staan te popelen om te worden genomen, dus als het kan moet u zo snel mogelijk door naar stap 2.
Nu wordt het vervelend: na de inventarisatie van uw inkomsten en uitgaven in stap 1, gaat u de uitgaven drastisch terugbrengen. Dat is niet leuk omdat u zich zaken gaat ontzeggen, met het schrappen van uitgaven vervallen de tegenprestaties. Voordat u gaat schrappen, eerst een paar administratieve maatregelen.
U opent een tweede bankrekening voor de vaste lasten. Dat is even wat werk, maar het levert een hoop gemak op. Die tweede rekening wordt gevoed door een automatische periodieke overschrijving vanaf de eerste bankrekening. U kunt overigens ook de salarisadministratie van uw werkgever vragen het salaris in twee delen over te maken. Hierdoor scheiden we de vaste lasten van de variabele lasten. Misschien hebt u al meerdere rekeningen, gebruik dan een van die rekeningen, behalve als u op die rekening rood staat.
Het bedrag van de periodieke overboeking is de som van de totale maandelijkse vaste lasten. Laat de overboeking plaatsvinden zo kort mogelijk na de dag waarop normaal gesproken uw salaris of uitkering wordt gestort.
U moet de vaste lasten altijd middels een automatische incasso van deze rekening laten afboeken. Hiervoor heeft uw bank formulieren, maar u kunt ook de incassant een briefje sturen waarin u vraagt de verschuldigde bedragen voortaan van de andere rekening af te boeken. Vermeld duidelijk beide rekeningnummers en het relatienummer waaronder u bij de incassant bekend bent.
In stap 1 heeft u gezien dat niet alle bedragen per maand worden afgeschreven, maar soms per twee maanden of per half jaar. Daardoor kan het gebeuren dat een afboeking "te vroeg" komt en het saldo van uw vastelastenrekening niet toereikend is voor deze afboeking. Daar moet u trachten rekening mee te houden.
Eventueel koppelt u aan de tweede bankrekening een spaarrekening waarop u automatisch elke maand al een klein bedrag laat overboeken, al is het maar € 10 of € 20. Vergeet niet het bedrag van de periodieke overboeking aan te passen.
U hebt gezien dat u aan kleding vorig jaar een flink bedrag hebt uitgegeven. Dat bedrag neemt u als richtbedrag voor het komende jaar, maar niet nadat u het gehalveerd hebt. Gehalveerd? Ja, 50% minder. Dat bedrag is uw kledingbudget en dan hoeft u niet naakt over straat. U spreekt met uzelf af, dat u niet meer dan het budget uitgeeft. "Ja, ja, en dat lukt!" Nee, dat is ook moeilijk, maar beloon uzelf als u het toch voor elkaar hebt gekregen! Niet al na een maand, maar na een jaar. Gaf u al weinig uit aan kleding, dan gaat het voorgaande vanzelfsprekend niet op.
U kunt er ook voor kiezen eens een jaar over te slaan met kleding kopen. Met kinderen in de groei redt u dat veelal niet, maar uw eigen garderobe kan best een jaar zonder aanvulling. Winkels met tweedehands kleding zijn er legio en het is zelfs in de mode om je in eerder gedragen kleding te steken, dat wordt vintage genoemd.
Behalve kledinguitgaven zijn er meer uitgaven die u kunt begroten. Veel bedrijven begroten hun uitgaven ook, waarom zou u dat niet doen? Ga daarbij te werk als in het voorbeeld met het kledingbudget.
U gaat in uw uitgaven strepen door uzelf een maximum op te leggen per categorie. Dat is voor de categorie Voeding nog eens beter voor uw gezondheid ook! Daarbij moet u keuzes maken:
Het gaan bijhouden van het verbruik van gas, water en elektriciteit is een goede manier om inzicht te krijgen in het verbruik ervan. Hoe kunt u op uw waterverbruik besparen? Korter douchen bijvoorbeeld, dat scheelt de helft aan water, maar ook de helft aan elektriciteit (de lamp in de badkamer) en gas (voor het verwarmen van het water). Gebruik meteen de helft van de gebruikelijke hoeveelheid shampoo.
Hardere maatregelen zijn niet te vermijden indien u echt uw problemen wenst op te lossen. Welke maatregelen dat zijn is erg afhankelijk van uw situatie. Een aantal ingrepen ligt voor de hand:
"Je had er niet bij gezegd dat het zo zeer zou doen!" Nee, en zelfs nu bent u er nog niet, want die schulden zijn er nog steeds. Eerst moet u maar eens wennen aan de nieuwe situatie. Dweilen helpt alleen als je eerst de kraan hebt dichtgedraaid. Dat laatste is nu gebeurd. Gefeliciteerd!
We hoeven het niet uitgebreid te behandelen, maar gezondheid en financieel welzijn gaan vaak samen. Als u zich gezond voelt, hebt u meer energie, kijkt u optimistischer tegen het leven aan en bent u beter in staat problemen aan te pakken. Bijvoorbeeld: financiële problemen. Dat roken lichamelijke verwoestingen aanricht, is bekend. Als u per dag één pakje [10] rookt à € 4,60, kost dat per maand € 138,00. Daarmee kunt u een persoonlijke lening afbetalen van € 6.000 die u tegen 9% rente hebt afgesloten. Die kost per maand € 124,55!
Op vaste lasten is het soms goed besparen. Zeg alle abonnementen en lidmaatschappen op die u eigenlijk toch al niet zag zitten. Bedenk dat in de bibliotheek vaak alle tijdschriften beschikbaar zijn en dat sommige lidmaatschappen alleen uw gemoedsrust sussen of een schuldgevoel afkopen. Stop met de deelname aan kansspelen en loterijen, de enige die daar echt wat aan verdiend is de organisatie. Andere vaste lasten zoals energie kunnen ook stevig omlaag met eenvoudige ingrepen. Raadpleeg daarvoor de website van uw energiebedrijf. Zij bieden oplossingen variërend van deurdrangers tot hoogrendement verwarmingsketels. Soms nog met een overheidssubsidie.
Een spreekwoord uit het Engels dat we in Nederland maar al te goed kennen. U let wel op de kleintjes, maar vergeet de grote bedragen in de gaten te houden of: u verdient een cent, maar verspeelt een vermogen. Een aantal voorbeelden ter overdenking:
Bij een bedrijf kreeg de afdeling administratie genoeg van de declaraties van kleine verblijfskosten van het ambulante personeel. Kopjes koffie, broodjes, uitsmijters, blikjes fris: het was een onafgebroken stroom van bonnetjes voor versnaperingen, hapjes en drankjes waar de boekhouding naar moest kijken. Kon dat niet simpeler? De directeur bedacht de oplossing: voortaan zou elke accountmanager een vaste onkostenvergoeding van € 50 per maand krijgen voor kleine verblijfskosten. Lunches van € 12,50 of meer konden wel gedeclareerd worden. Onder de € 12,50 mochten geen kosten meer opgevoerd worden. Groot was zijn verbazing toen na enige tijd bleek dat de vloed aan bonnetjes voor broodjes en blikjes wegebde, maar een aanzwellende massa rekeningen van wegrestaurants met daarop uitgebreide lunches, doorgaans met meerdere gasten van de medewerker [11] , zijn bureau opzocht.
Het aanschaffen van een goedkoop apparaat waarvan vervolgens vaak een onderdeel moet worden vervangen, is een bron van hoge kosten. Soms krijgt u het product zelfs gratis, het gaat de fabrikant immers om het verkopen van de vullingen die je nodig hebt: scheermesjes, batterijen, filmpjes voor fototoestel of videocamera, cd's, aanvullingsbladen voor cursussen en verzamelingen, inktpatronen, etc.
Geef geen geld uit aan bollen die u mee moet laten draaien in de wasmachine omdat u daardoor minder waspoeder nodig zou hebben. De werking van de bollen is niet aantoonbaar. Hetzelfde geldt voor chemicaliën om bij de benzine of diesel te doen, hiervan is niet aangetoond dat het werkt en de als er al een besparing zou zijn, weegt de aanschafprijs niet op tegen de besparing.
Ik ben geen voorstander van het aannemen van geld van anderen voor het oplossen van een schuldprobleem, hoe aantrekkelijk het ook is. De kans is reëel dat het u een gevoel van afhankelijkheid geeft, al wordt u bezworen dat u dat toch vooral niet moet denken. Staat er niets tegenover? Moet ik de gulle gever nu op elke verjaardag uitnodigen? Voorkom dat u dat soort afwegingen moet maken in de toekomst en weiger beleefd het aangeboden geld. Mocht iemand erg aandringen, suggereer dan alternatieven. Voor mensen die anderen willen helpen met geld zijn er genoeg andere opties. Mijn vrouw ziet als penningmeester van de ouderraad van de basisschool welke gezinnen moeite hebben met het betalen van de niet-verplichte ouderbijdrage. Het niet betalen daarvan betekent dat de kinderen niet mee op schoolreisje kunnen. Soms wil het dan wel eens gebeuren dat die ouderbijdrage toch betaald blijkt te zijn. Niemand hoeft te weten door wie en zo is er iemand geholpen. Dat is hulp zoals het hoort.
Ja, een auto kost veel geld! Het is erg gemakkelijk, een auto voor de deur, dat is waar. Maar dat gemak kost wat. Kijk naar het rekenvoorbeeld met de MPV. De vraag is natuurlijk: "Stel, ik doe mijn auto weg. Wat kost me het vervangend vervoer dan? Hoe komen we dan bij Oma?" We houden gemakshalve even geen rekening met de huur van een garagebox of parkeerplaats en de kosten van een parkeervergunning in het centrum van sommige steden. Ook de extra kosten van een dure muziekinstallatie of extra accessoires nemen we niet mee.
U hebt een MPV - een bestelbus voor personen - uit het jaar 2000 en u rijdt veel korte stukjes. Onderhoud wordt door de dealer uitgevoerd en de auto is volledig gefinancierd bij de bank. Dat is dan € 0,37 per kilometer! Reken nu maar eens uit of het nog wel handig is de boodschappen een paar dorpen verderop te gaan kopen. Zelfs als u de auto zelf hebt betaald, moet u nog rente rekenen: namelijk die u niet ontvangt op uw spaarrekening.
| Kostencategorie | Kosten per maand |
|---|---|
| Belasting, 1.000 kg | 24,50 |
| Verzekering met 60% no-claim | 32,00 |
| Brandstof, Euro, 15.000 km | 115,00 |
| Afschrijving | 86,00 |
| Onderhoud | 57,50 |
| Rente financiering | 150,00 |
| Totaal | 465,00 |
Nu de auto weg is, moet u maar wat vaker de fiets pakken, of een brommer c.q. scooter kopen. Maar daarmee ben je nog niet bij Oma in Groningen of Maastricht. Dat kan met de trein en het laatste stukje met de bus of desnoods: een taxi. In plaats van 's middags weg en 's avonds terug, ga je voortaan 's ochtends weg en 's middags terug. Dan mis je de laatste trein niet. En als het echt niet wil met het openbaar vervoer: huur een auto of leen de auto van een goede vriend. Veel Nederlanders delen samen een auto, dat werkt goed. Daarmee halveert u de totale kosten, op de brandstofkosten na. De kosten voor welke vorm van alternatief vervoer dan ook zullen in veel gevallen aanmerkelijk lager zijn dan de autokosten, zeker als je de auto niet voor je werk gebruikt. Dit gaat ook op als je twee auto's hebt en er eentje uit doet!
In dit voorbeeld worden de werkelijke jaarcijfers, alle uitgaven van alle maanden, naast de begroting gezet. Het verschil tussen werkelijkheid en begroting vertelt u of u van tevoren goed heeft zien aankomen waar u uw geld aan uit zou gaan geven. In dit voorbeeld pakt het op totaalniveau goed uit - u geeft minder uit dan begroot - maar op het niveau van de afzonderlijke uitgavenrubrieken kan er wat verbeterd worden, zeker in tijden van schulden.
| Rubriek | Jaartotaal | Begroting | Verschil |
| Voeding | 3.013,44 | 3.000,00 | 13,44- |
| Genotsmiddelen | 267,60 | 300,00 | 32,40 |
| Snoep en snacks | 125,16 | 250,00 | 124,84 |
| Onderhoud woning | 314,40 | 500,00 | 185,60 |
| Kleding | 840,28 | 800,00 | 40,28- |
| Schoenen | 311,00 | 250,00 | 61,00- |
| Hobbies | 400,00 | 360,00 | 40,00- |
| Vertier | 239,40 | 200,00 | 39,40- |
| Loterijen | 116,40 | 100,00 | 16,40- |
| Vervoer | 472,08 | 500,00 | 27,92 |
| Retour | 3,90 | - | 3,90 |
| Totaal | 6.095,86 | 6.260,00 | 164,14 |
Ik gaf hier een voorbeeld. In uw situatie is het ongetwijfeld anders. U hebt andere rubrieken, bijvoorbeeld een rubriek voor uitgaven aan bloemen, planten en uw tuin of een rubriek waarin u alle uitgaven aan de kapper noteert. De bedragen zullen verschillen bij een inkomen op bijstandsniveau ten opzichte van een inkomen op het niveau van tweemaal modaal.
"Ik dacht dat ik nu de bonnetjes weer gewoon kon wegmikken!" Nee, u zit er voor een flink aantal jaren aan vast. Het beheren van je uitgaven en inkomsten is een continu proces, dat nooit meer stopt. Dagelijks werk, constant in je gedachten, maar als het even kan als iets dat je na verloop van tijd leuk begint te vinden. Van beheren komt beheersen: u krijgt grip op uw geld. Beheersen is de controle over uw geld hebben en, nog belangrijker, u krijgt controle over uzelf. Uiteindelijk wordt het een automatisme, een tweede natuur, waardoor u niet meer uitgeeft dan u echt wil.
U hebt de boel netjes op een rijtje, de bonnetjes op de prikker, de vaste lastenrekening functioneert en de deurbel gaat. Op de stoep staat een deurwaarder die een deel van de inboedel mee wil nemen omdat u een rekening niet hebt betaald, ondanks herhaaldelijk aandringen. De man gaat niet eerder weg dan met het geld of uw TV, de audiotoren en Dvd-speler. Wat nu?
Deurwaarders zijn moeilijk vermurwbaar, dat is hun werk immers. Met een mooi verhaal en een kop koffie lukt het maar zelden ze weer de deur uit te werken. Ze kennen alle smoesjes en hebben maar één doel: hun klant tevreden stellen.
U kunt het beste de komst van een deurwaarder voorkomen. Bekijk goed voor welke schulden u een deurwaarder ter incasso kunt verwachten en neem contact op met de schuldeiser om aan te geven dat u daadwerkelijk de zaak op orde aan het brengen bent. Schuldeisers zijn meer coulant met mensen die ondanks alles steeds een beetje betalen, dan met schuldenaren die helemaal niets betalen. Door een beter betalingsgedrag te vertonen, neemt u een voorsprong. Betaal uw schuldeisers steeds iets, ook al is het lang niet genoeg.
"Maar die deurwaarder zit nu aan zijn tweede kopje en maakt geen aanstalten te vertrekken!" Laat hem zien dat u van goede wil bent. Leg uw papieren op tafel, meld welke hulp u hebt ingeroepen, laat zien dat u wel degelijk betalingen verricht. Maar in het ergste geval geeft u de man mee waar hij voor kwam. Zorg wel voor een bewijsstuk en vraag om kwijting van de schuld tegen het meenemen van de inboedel.
Op momenten dat het helemaal niet uitkomt, gaan alle dure apparaten kapot: televisie, wasmachine, fiets en de oven in het gasfornuis. Zonder televisie verder gaan is aan te bevelen. U hebt ineens zeeën van tijd om de vuile was met de hand te gaan doen. Dat is geen serieus bedoelde optie (zonder televisie verder leven wel, met de hand gaan wassen niet) en u moet op zoek naar een betaalbare vervanger. Onderzoek eerst of reparatie mogelijk is, wasmachines zijn niet goedkoop, vaak is goedkoop duurkoop en de kwaliteitsverschillen zijn groot. Repareren kan echter ook duur uitvallen, vaak wordt onnodig een onderdeel vervangen - "de thermostaat heeft het begeven, dat komt vaker voor bij dit merk" - of wordt een goed werkend onderdeel vervangen in het kader van een standaardprocedure.
Onze wasmachine kostte in 1986 € 800 en in 2003 haperde er iets, waardoor de was ten onrechte werd gekookt: de thermostaat! Die bleek niet kapot, maar had last van een loszittende verbinding. Zou dit onderdeel zijn vervangen, was het probleem ook opgelost, omdat de verbinding dan opnieuw gelegd moest worden. Het probleem lijkt dan de thermostaat geweest te zijn, maar het had een stuk goedkoper gekund. Het is pertinente onzin dat je een goed werkende wasmachine na tien jaar zou moeten vervangen. De nieuwste machines zijn zuiniger in gebruik van water, elektriciteit en waspoeder, maar de afschrijving van het aankoopbedrag weegt daar niet tegenop!
Meevallers zijn leuker dan tegenvallers, maar komen minder vaak voor. Erfenissen zijn meestal financiële meevallers, het verdriet over het verlies van de erflater overschaduwt dat toch meestal. Een echte meevaller mag u - in uw situatie met schulden - niet uitgeven, maar moet u onmiddellijk steken in het betalen van de meest urgente openstaande rekening of het aflossen van een deel van de duurste lening.
In Meer doen met minder beschrijven Hanneke van Veen en Rob van Eeden hoe u thuis geld kunt verdienen en zo zelf meevallers kunt regelen [12] . Hoe leuk is het om geen geld meer uit te geven aan frisdrank? Het is niet voor niets dat de fabrikanten van frisdrank graag water verkopen: een goedkopere grondstof bestaat er bijna niet! Water kost ongeveer eeneuro per duizend liter. Dat stop je dan in flessen van een liter, die je verkoopt voor een euro per fles, nog wat kosten eraf voor de fles en het etiket, verdien je al gauw 90 eurocent per fles. Maar die truc kunt u zelf ook uithalen: koop geen frisdrank meer of water, maar drink uw eigen kraanwater. Op veel plekken in Nederland kan dat prima.
Op voeding valt heel wat te besparen, ik geef u tien bespaartips:
Andere meevallers die u zelf kunt regelen liggen vaak in iets niet meer doen: geef niet altijd een rondje in de voetbalkantine; rijd niet iedereen overal gratis naar toe, maar vraag een bescheiden meerijdvergoeding.
Laatst sprak ik een mevrouw die een baan had aanvaard als besteller van post. Haar motivatie was: "Ik houd van wandelen, maar alleen in het bos lopen vindik niet leuk. Nu loop ik elke dag een flink stuk, verdien er wat mee, ik zit in het ziekenfonds en spreek ook nog eens dagelijks andere mensen." Weer een andere bekende beklaagde zich over de bezorging van de ochtendkrant. Hij nam contact op met de verspreider en doet de bezorging nu zelf, samen met de hond, die toch moet worden uitgelaten. Na de bezorgronde zet hij thee voor zijn vrouw en neemt de tijd voor het lezen van zijn gratis exemplaar (de bezorger krijgt de krant voor niets).
Een zakelijke relatie vertelde me dat de eigenaar van een klusbedrijf recent een complete steiger had aangeschaft. Op de vraag hoeveel keer in een jaar hij die steiger dacht te gebruiken antwoordde de man dat dat drie tot vier keer het geval zou kunnen zijn. "Maar dan is huren toch slimmer? Bovendien moet je dat gevaarte opslaan, verzekeren en onderhouden!" sprak de ander verbaasd. Het bezit van een professionele steiger was te aanlokkelijk geweest en had een rationele afweging verdrongen. Het geld was op, maar de garage staat vol mooie spullen.
Als de inkomsten groter zijn dan de uitgaven, kunt u gaan werken aan het verminderen van de schuld. De schuld moet dan niet meer groeien; hebt u bijvoorbeeld een doorlopend krediet (DK), dan moet de rente niet meer bij de schuld opgeteld worden (bijgeschreven bij het saldo van het DK), maar afgeschreven worden van de vastelastenrekening. Anders blijft de schuld groeien en het rentebedrag dat je betaalt stijgt.
U gaat eerst kijken hoe groot uw totale schuld is, welke looptijd de verschillende bedragen hebben en welke rente u moet betalen. Hiervoor hebt u een inventarisatietabel nodig.
| Soort schuld | Bedrag | Rente | Rentebedrag | Vervaldatum | Resterende looptijd |
|---|---|---|---|---|---|
| Doorlopend Krediet | |||||
| Persoonlijke Lening | |||||
| Hypothecaire Lening | |||||
| Klantenkaart(en) | |||||
| Postorderkrediet | |||||
| Betalingsachterstand | |||||
| Debetstand | |||||
| Andere schulden | |||||
| Totaal |
Als u alles bij elkaar hebt opgeteld kan de schrik u om het hart slaan. Hoe komt u van die schuldenberg af? Door de schulden in eerste instantie in de juiste volgorde te zetten: eerst de schulden die dreigen te worden opgeëist, dus waar een deurwaarder aan te pas gaat komen, en dande wat minder spoedeisende schulden. Straks gaan we toch alle schuldeisers stuk voor stuk bekijken. De belangrijkste factor die hierna de prioriteit bepaalt is de hoogte van het rentepercentage. Hoe hoger het rentepercentage, des te duurder de lening, en daarmee is dat het krediet dat het eerst moet worden afgelost.
Stel dat u bij het energiebedrijf een achterstand heeft van een half jaar. Nu uw uitgaven minder zijn dan uw inkomsten, kunt u het energiebedrijf verzoeken het maandbedrag te verhogen met dat verschil, om zo de schuld te gaan inlopen. Dat is een tijdelijke maatregel, later zullen we kijken of we de hele schuld ergens anders kunnen onderbrengen.
Saneren is het opnieuw organiseren van zaken, in dit geval van je financiën. Bij bedrijven leek dat in 2002 wel mode, om de haverklap werden er saneringen aangekondigd. Het aantal schuldsaneringen bij particulieren was in aantal echter vele malen hoger. Bij een sanering volgens de Wsnp kan een deel van de schulden geschrapt worden. Op deze wet kom ik terug in het hoofdstuk Wet schuldsanering natuurlijke personen
Als u zelf aan het werk gaat met uw schulden, heeft dat grote voordelen: de voldoening is groter en als u er vanaf bent, is het ook echt over. Geen schuldeiser die nog achter u aan komt: u hebt alles betaald. Zelf saneren is bovendien bevredigender, voor zover je daarvan kan spreken, het zelf regelen maakt dat u een betere beheersing over uw situatie krijgt. U hoeft niets aan een ander over te laten, hoewel u daarbij hulp kunt vragen. Sterker: u kunt het niet alleen, gebruik alle hulp die er is, maar houd zelf de controle!
Een goed streven is alle schulden samen te voegen tot één bedrag met een zo laag mogelijke rente. Zo kan het aantrekkelijk zijn de eventuele ruimte in uw doorlopend krediet te gebruiken voor het afbetalen van een postorderkrediet. Ook kunt u met de bank gaan praten over uw plan uw schulden aan te pakken. Een goed plan is voor de bank een aantrekkelijke optie. U kunt hun duidelijk maken dat meewerken de kans op het terugbetalen alleen maar vergroot, aangezien u de totale lasten aan het terugbrengen bent. Banken zijn meestal ongevoelig voor uw argumenten, houd rekening met een botte reactie op uw voorstellen. Vraag dan gewoon naar de directeur. Laat u zich niet met een kluitje in het riet sturen: u wilt uw leven beteren, dat is ook het belang van de bank.
Als je een eigen huis hebt met een hypothecaire lening dan is dat de meest aantrekkelijke plek de andere schulden bij onder te brengen. De rente op deze kredietvorm is meestal een stuk lager dan op een persoonlijke lening of doorlopend krediet. Niet altijd is er voldoende ruimte het geleende bedrag te verhogen. In nieuwere hypotheekaktes zit die mogelijkheid er wel vaak in, in oudere aktes - zeg van voor 1980 - is dat niet het geval. De mate waarin het hypotheekbedrag door de waarde van uw huis gedekt wordt, speelt ook een belangrijke rol.
Stel, uw hypotheekschuld bedraagt € 150.000. De geschatte executiewaarde bedraagt € 225.000, de vrije verkoopwaarde zou rond de € 280.000 uitkomen. In dat geval valt er met de bank te praten over het opnemen van maximaal € 75.000, het verschil tussen de executiewaarde en de restantschuld.
De nieuwe financiering dient alleen en uitsluitend voor het aflossen van andere kredieten of schulden. U kunt de bank vragen dit voor u te regelen, dat wil zeggen: u overhandigt de bank een lijst met betalingen die uit de nieuwe lening moeten worden voldaan. Is het nieuwe bedrag niet voldoende, dan de meest dringende betalingen eerst. Hebt u geen eigen huis? Dan moeten we iets anders verzinnen. De eenmalige kosten van het afsluiten van een nieuwe hypothecaire lening zijn hoger dan bij een andere kredietvorm. De notaris komt eraan te pas en de bank vraagt een afsluitprovisie. Die is echter onderhandelbaar en in uw geval zelfs helemaal weg te praten. U hebt immers geen geld!
Een handige kredietvorm, maar ook een gevaarlijke voor mensen met teveel schulden, is het doorlopend krediet. De rente is een stuk hoger dan bij een hypothecaire lening. Dat kan wel 4% schelen. Maar het is een alternatief dat bruikbaar is voor het zelf saneren van uw schulden. Ook hier hebt u de medewerking van de bank nodig, ze verhogen de limietniet zomaar en dat heeft u wel nodig. U verzoekt de bank de betalingen te verrichten die u hebt geselecteerd. Tevens verzoekt u de bank na deze actie de opnamemogelijkheid te blokkeren.
Bij een 'eigen' sanering kan de bank u adviseren geen doorlopend krediet te nemen, maar uw Persoonlijke Lening (PL) over te sluiten naar een nieuwe, grotere lening. Dat is geen bezwaar als de rente maar gelijk is of lager dan bij een Doorlopend Krediet (DK). Voordeel van een PL is dat u niet opnieuw kunt opnemen, dat is in deze situatie echter ook een nadeel, omdat u bij een eventuele volgende stap de flexibiliteit van het DK mist.
Is er geen enkele mogelijkheid uw schulden in één nieuw te lenen bedrag onder te brengen - en dat komt vaak voor - dan moeten u accepteren dat de sanering langzamer zal gaan en moeilijker te realiseren wordt. 'Goed gedrag' is nu uw belangrijkste wapen in de 'strijd' tegen de schuldeisers. Door te laten zien dat u in staat bent de nieuwe rekeningen wel te betalen, kunt u op termijn iets meer begrip krijgen voor uw eigen saneringsplannen.
Cruciaal is dat u het verschil tussen inkomsten en uitgaven positief houdt: meer inkomsten dan uitgaven. Die ruimte is allesbepalend voor succes. Maakt er een sport van die ruimte zo groot mogelijk te maken. Dat kan door tijdelijk zaken op te geven, die u later weer oppakt. Bespaartips vindt u o.a. op de Startpagina Consuminderen.
Stel dat van een persoonlijke lening van € 25.000 al vier - van de tien - jaar is verlopen en dat u al € 5.000 hebt afgelost. De restantschuld is dan € 20.000. Om het maandbedrag te verlagen kunt u de bank vragen de lening opnieuw te laten beginnen met de oorspronkelijke looptijd. Hierdoor gaat het maandbedrag omlaag. Het duurt weer 10 jaar voordat de lening is afgelost, maar u creëert ruimte in uw budget.
Iedereen wil wel een lager rentepercentage! Dat de meeste banken daar niet op in zullen gaan is ook wel duidelijk. Maar: 'Nee' hebt u en 'Ja' kunt u krijgen. Vragen kan altijd! Kunt u duidelijk maken dat u erg geholpen zou zijn met de medewerking van de bank en dat u met een nieuwe lening goedkoper zou zijn uitgeweest, dan maakt u een kans. De bank is er tenslotte bij gebaat dat u uw verplichtingen kunt nakomen.
Het is niet eenvoudig financiële problemen met uw familie te bespreken. Schaamte speelt daarbij een rol: u hebt gefaald en nu moet u met de billen bloot. Begrijpelijk: niemand wil zijn zwaktes graag tonen, laat staan bespreken met de familie. Maar bedenk dat er altijd wel iemand is die u kan helpen. En als u goede afspraken maakt, op papier, is het net zo veilig voor u als voor degene die u het geld leent.
Hebt u nog een duur erfstuk staan? Een sieraad liggen? Een schilderij hangen? Laat het gratis taxeren en verkoop het. Hebt u veel spullen? Huur een standje op een rommelmarkt en ga niet weg voordat u alles hebt verkocht. Hebt u geen zin daar bij te gaan staan? De kinderen doen het graag voor u, mits u ze een flinke provisie in het vooruitzicht stelt. Gebruik de opbrengst om een extra aflossing op uw lening te doen, meestal mag dat. Vraag dan meteen om verlaging van het termijnbedrag of laat het termijnbedrag gelijk als dat kan, dan bent u sneller van uw lening af.
Na deze sanering moet u niet vergeten de periodieke overboeking aan te passen die van uw salarisrekening naar uw vastelastenrekening gaat, voor zover dat nodig is. Als bedragen voor rente en aflossing van die rekening werden geïncasseerd, dan is aanpassing nodig. Als het goed is, gaat dat bedrag omlaag. Proficiat! U bent op de juiste weg.
Deze fase duurt het langst. Soms jaren. Totdat uw schulden allemaal zijn afgelost. U moet soms knarsetandend toekijken hoe anderen geld uitgeven, terwijl u dat niet kunt doen, maar vooral: niet wilt doen. U beheerst uw financiën, ook al staat u nog steeds rood. Geleidelijk kleurt uw schuldpositie oranje, als een Duits stoplicht, dat ook in omgekeerde volgorde werkt.
Dan komt uw partner thuis met een onzinnige aankoop, bijvoorbeeld een zonnebank, een synthesizer of een tweede televisie. Het beste is vanzelfsprekend zo snel mogelijk teruggaan en proberen je geld terug te krijgen, desnoods betaal je 5% voor de moeite aan de verkoper. Berust niet in de aankoop. Probeer in het ergste geval het ding alsnog tweedehands weer te verkopen.
U kunt voorkomen dat u de mist ingaat door bij elke aankoopbeslissing eerst de eigen motivatie kritisch te onderzoeken. Stel uzelf de volgende drie vragen:
Een ja als antwoord op de vragen 1 of 2 houdt in: niet kopen. Een ja op de derde vraag is toestemming te kopen, maar dan geldt dat u de afweging moet maken of vervanging wel echt nodig is, wellicht is er een alternatief voorhanden en misschien kunt u wel zonder.
Blijkbaar is het genoegen dat kopen sommige mensen verschaft slecht te onderdrukken. Onze TV is 23 jaar oud, het was een van de eerste toestellen met teletekst. De afstandsbediening bleek vervangbaar door een universeel exemplaar. Waarom een nieuwe kopen? Voor de 36 kanalen, waarvan we er misschien 10 regelmatig hebben opstaan? Of voor dat paar breedbeelduitzendingen? Nee hoor, laat nog maar even.
Zodra u erin geslaagd bent, uw eigen sanering uit te voeren, moet u de kredietmogelijkheden die er nog zijn, gaan afsluiten of stoppen. Vraag de bank geen debetstand meer mogelijk te maken, blokkeer de opnamemogelijkheid van uw doorlopend krediet, beëindig uw kredietrelatie met het postorderbedrijf, lever uw creditcard in bij de bank, lever de klantenkaart in of knip hem doormidden.
Ook het denken over geld wordt anders. Geld is alleen van u, als u het zelf verdient en niet geleend hebt. Niets is makkelijker dan geld uitgeven van een ander. In bedrijven en overheidsinstellingen wordt soms met geld gesmeten. Maar als bij alle uitgaven de vraag zou worden gesteld "Zou u dit ook voor uzelf kopen?" dan blijft de aankoop een voornemen en wordt niet gedaan. Iets niet kopen is veel leuker dan wel iets kopen. Schrijf- en kladblokken bijvoorbeeld. Op zich geen enorme kostenpost, maar ik koop nooit schrijfblokken. Van papier dat ik verbruik - mislukte afdrukken of een stuk dat ik heb moeten lezen en dat weg kan - is de achterzijde vaak onbeschreven. Dat is prima kladpapier!
U merkt inmiddels wel dat ik in dit boek sprongen maken van het grote geld - de vele euro's schuld die u hebt - naar heel kleine bedragen. "Vele kleintjes maken één grote" is zeker van toepassing. Met veel kleine besparingen kunt u veel geld verdienen. Zelfs als u kinderen hebt, is dat prima mogelijk. Marieke Henselmans schreef Consuminderen met kinderen, waarin helder uiteen wordt gezet hoe u als ouder om kunt gaan met de consumptievragen van uw kroost [13] . De fase waarin u nu zit is de periode om kritisch te gaan kijken naar al die kleine dingen, overigens ook als u geen kinderen meer thuis hebt.
Kleine ingrepen in het energiegebruik met grote gevolgen. Ik ga hier niet alles herhalen wat het energiebedrijf ook al heeft gemeld, maar nog steeds gaat het energieverbruik in een gemiddeld huishouden omhoog in plaats van omlaag. Nog steeds slepen we energiegebruikers naar binnen en laten we energie ongebruikt het pand verlaten. Een leuke exercitie is in uw straat een ongeveer gelijke woning te vinden als de uwe, waarin een gezin met ongeveer dezelfde samenstelling verblijft, en daarmee het energieverbruik te vergelijken. Verbruikt u meer? Kijk wat zij doen of laten om minder te gebruiken. Verbruikt u minder? Maak de ander deelgenoot van uw tips. Verzin samen besparingen die in beide woningen mogelijk zijn.
Sommige lichtdimmers werken energiebesparend doordat het maximaal mogelijke verbruik van de aangesloten verlichting wordt gedimd. Dat is prima, maar een dimmer in rust verbruikt toch een beetje elektriciteit.
Naast of voor uw huis staat een apparaat dat flink bijdraagt aan de energieconsumptie: uw auto. Hoe zuinig de nieuwere modellen ook zijn, de auto zet van de energie die je erin stopt - diesel, LPG of benzine - een beperkt deel om in bewegingsenergie. Veel energie gaat verloren door remmen, wrijving, warmteverlies en windweerstand. Automotoren zijn inefficiënt, om nog maar te zwijgen van het inefficiënte gebruik door veelal met één persoon in een vervoermiddel voor vier personen plaats te nemen. De opkomst van MPV en stationcar verergert dat alleen maar. Brandstof is niet de enige kostenpost die een auto met zich meebrengt. U kunt eens kritisch kijken naar de volgende besparingsmogelijkheden m.b.t. het autogebruik:
Als in een mooie droom waaruit u wreed wordt losgerukt door de wekker, denkt u wel eens terug aan de tijd dat u nog geen schulden had. Kunt u zich het moment nog herinneren dat u het eerste krediet afsloot, de eerste klantenkaart aanvroeg of een winkel uitliep met een product dat u op afbetaling had gekocht? Wat ging er toen mis? Reflectie als medicijn tegen de pijn die deze lange fase van schulden aflossen met zich meebrengt. U hebt ooit zonder schulden kunnen leven, die situatie gaat u nu herstellen.
Mensen die in hun kinderjaren thuis een moeilijke tijd hebben doorgemaakt door welke oorzaak dan ook, ondervinden daar nog geruime tijd, zo niet hun hele leven, de gevolgen van. Bij financiële problemen is daar een duidelijke vierdeling waar te nemen, afhankelijk van de wijze waarop hun ouders met de moeilijkheden zijn omgegaan. U kunt grofweg dit stellen: u pakt de problemen aan of u zakt erin weg. Enerzijds ziet u het patroon dat kinderen het gedrag - in dit geval het omgaan met geld - overnemen van hun voorbeeldgevers, anderzijds zijn er genoeg die zich juist afkeren van dat gedrag. Zo komt u op vier mogelijkheden:
| Ouders pakten problemen goed aan | Ouders pakten problemen slecht aan | |
| Kinderen nemen gedrag over | Kinderen pakken problemen goed aan | Kinderen pakken problemen slecht aan |
| Kinderen keren zich van gedrag af | Kinderen pakken problemen slecht aan | Kinderen pakken problemen goed aan |
Opvallend is te zien dat het zich afkeren van het gedrag van ouders leidt tot zeer uiteenlopend gedrag. "Dat zuinige gedoe van mijn Pa en Ma, dat wil ik mijn kinderen niet aandoen. Hopla, geld moet rollen!" Of: "Ik wil kost wat kost voorkomen dat mijn kinderen keer op keer de inboedel de deur uitgedragen zien worden." Het is niet leuk als deurwaarder het eerste woordje is dat uw hummel weet uit te brengen.
Uw gedrag heeft dan een oorsprong in het gedrag van uw ouders en u kunt zich gelukkig prijzen als u de problemen goed aanpakt, maar u kunt uw ouders niet ter verantwoording gaan roepen: u bent er zelf bij en het is uw keuze het anders of juist hetzelfde aan te pakken. Wel is het mogelijk alsnog te leren van het gedrag van uw ouders, of dat nou 'goed' of 'slecht' was. Zij of mensen uit hun omgeving kunnen de omstandigheden schetsen of zelfs verklaren. Wees u bewust van de voorbeeldfunctie die u hebt voor uw kinderen en partner!
Aan de sanering van uw schulden komt een einde, de belangrijkste stappen zijn gezet, u hebt substantieel uw schulden afgebouwd. Daarbij kunt u extra maatregelen nemen om zo snel mogelijk weer op een normaal bestaan uit te komen. Lukte het eerder niet schulden bij elkaar te vegen, misschien is de bank daartoe nu wel bereid, u hebt immers laten zien dat u in staat bent uw financiële problemen zelf op te lossen.
Overigens zou ik overwegen de bank, als die u niet wilde helpen, na het aflossen van uw schulden vaarwel te zeggen en een nieuwe start te maken bij een bank die u beter past. Kijk dan eens niet naar de grote banken, maar naar Triodos Bank of ASN Bank .
In de vorige en deze fase van uw "Doe het zelf "-schuldsanering bouwt u momenten in waarop u opnieuw kijkt naar uw situatie en eventueel aanpassingen doorvoert in de manier waarop u aflost. U bekruipt na verloop van tijd het gevoel dat u van alle schulden afwilt en daar veel voor overhebt. Niets liever dan schuldenloos verder leven. De laatste stukjes schuld kunnen niet snel genoeg weg. Doe dat, zodra u de kans krijgt. Hebt u een meevaller? Onmiddellijk in een aflossing omzetten.
Wellicht hebt u dat al gedaan, maar anders is het nu de hoogste tijd een goede spaarrekening te selecteren. Een handige hulp daarbij is de Startpagina Sparen . Belangrijk is dat bedragen op de te openen spaarrekening vrij kunnen worden opgenomen en dat het rentepercentage toch aantrekkelijk is. De site biedt een top vijf van hoogste rentes, waardoor het kiezen makkelijk wordt.
Het is een bijzonder gevoel uit te gaan zoeken welke rentebedragen u in het vervolg gaat ontvangen in plaats van moet betalen. Wrang ook wel dat het geld dat u nu spaart weer wordt uitgeleend aan anderen. Wees blij: u hebt uw zaakjes weer op orde en met een goede lening is op zich niets mis.
Ooit heeft iets u de das omgedaan: eigen falen, een criminele actie, een mislukt huwelijk of wat dan ook. U bent eruit gekomen en dat is knap. Niet zomaar goed: geweldig, een wereldprestatie! U verdient een lintje. Een hogere prijs is niet denkbaar, al zou dat de postcodekanjer of de hoofdprijs in de oudejaarsloterij zijn, maar daar doet u niet meer aan mee. De voldoening van het zelf uit de schulden gekomen zijn is groter. Het betekent dat u uw gewone leven weer op kunt pakken en in staat bent grote problemen aan te kunnen.
Toch zou dat moeilijk vol te houden kunnen zijn. Hoe voorkomt u opnieuw in valkuilen te stappen? Hoe wapent u zich tegen de bedreigingen en verlokkingen van marketing en reclame? U kunt immers nergens meer verkeren zonder geconfronteerd te worden met een boodschap die oproept iets te kopen.
De "Nee Nee"-sticker op de brievenbus is een goed begin. Het bespaart op papierverbruik - de verspreiders van folders geven een bezorger tegenwoordig al minder exemplaren mee dan het aantal adressen in hun bezorgwijk; het werkt dus - en zorgt ervoor dat u niet in de verleiding wordt gebracht. Overigens kunnen folders praktisch zijn bij het gericht aankopen van een product. In dat geval is een rondje langs de winkels die dat product aanbieden nodig om die te verkrijgen. Dat rondje kunt u ook op internet maken.
Blokkeer je telefoon tegen het bellen van koopnummers. KPN Telecom kan dat gratis voor u instellen. Bel daarvoor gratis de klantenservice: 0800-0402. Meld u aan bij het wettelijke Bel-me-niet register. U mag dan niet meer telefonisch benaderd door bedrijven voor de verkoop van producten of diensten.
Na jaren sappelen bent u toe aan vakantie, en een bescheiden weekje aan het strand hebt u wel verdiend. Geheel in stijl, elf zuinige vakantietips.
Een wandeling door het huis van vijf minuten, net voor u vertrekt, kan een leuke besparing op de energierekening opleveren. Onder het motto: vele kleintjes maken één grote, kunnen de volgende apparaten uitgezet worden, d.w.z. niet op stand-by, maar helemaal uit: televisie, Dvd-recorder (behalve als u iets wilt opnemen in uw vakantie), audiotoren, waterboiler (ook de close-in keukenboiler of hot-fill), geiser, centrale verwarming, wekkerradio's, lichtdimmers, computer, printer, lampen (kijk ook naar lampen die in kasten zitten, als de kastdeur op een kier blijft staan, blijft de automatische schakelaar soms net aan staan, is ook nog eens brandgevaarlijk i.v.m. kortsluiting), adapters van mobiele telefoons en computerspelapparaten e.d., transformatoren van halogeenverlichting, het waterbed (hebt u een tijdschakelaar die op een datum afstelbaar is, is het wel lekker die een dag voor thuiskomst het waterbed weer aan te laten zetten; koud water ligt, geloof ik, niet zo lekker), de koelkast en de vriezer (mits er niets meer in zit natuurlijk, vraag anders de buren of ze die twee pakjes bladerdeeg even willen bewaren), het fornuis, de magnetron en alle andere apparaten die elektriciteit en/of gas verbruiken. Laat het aquarium maar aanstaan, als de vissen niet gaan logeren.
U gaat al die oude kranten toch niet lezen! Bel even met de abonnementenservice van uw dagblad en vraag de bezorging stil te zetten. Laat de bezorging hervatten op de dag voor u terugkomt, dan bent u weer helemaal op de hoogte. Gaat u in Nederland op vakantie en leest u wel graag elke dag de krant, vraag dan om toezending van vakantiebonnen. Kost niets extra's en u hebt er veel gemak van.
Bijvoorbeeld: uw groentenabonnement bij de groenteboer (meestal een week van tevoren opzeggen), uw sportles (sportschool, fitness), muziekles, bijles, kortom alle afspraken die u bij verzuim toch moet betalen.
In de meeste landen kunt u wel pinnen [15] tegenwoordig, maar als er geen geld op uw rekening staat, dan lukt dat helaas weer niet. Reken uit wat u denkt nodig te hebben, tel daar 25% bij op en zorg voor een saldo dat die uitgaven kan dekken. Houd daarbij wel rekening met automatische afschrijvingen die tijdens uw afwezigheid gewoon doorgaan.
In vakantiestemming bent u geneigd wat minder op de uitgaven te letten. Prima, maar weer thuis komt u voor verrassingen te staan. In vakantieoorden is men erop uit uw vakantie tot een financieel succes (voor hen) te maken. Dure prullaria (de lederen riem, die u bij nader inzien toch maar niet in de pantalon van uw driedelig pak steekt, omdat er 'Salou' opstaat), souvenirs die u bij de lokale speelgoedwinkel in Nederland of België ook kunt aanschaffen voor een tiende van de vakantieprijs, etc.Lekker uit eten is erg leuk, maar er zijn enorme prijs- en kwaliteitsverschillen, die soms geen verband met elkaar hebben.
Gaat u naar Zuid-Frankrijk en denkt u erover te gaan vliegen? Neem de TGV. Een leuke trip en in tijd net zo lang. In meer landen van Europa ontstaat een netwerk hogesnelheidstreinen dat de keuze tussen vliegtuig en trein weer lastig maakt. En reizen per trein is leuker: u ziet meer, hoewel ik niet weet of een landschap dat met 300 kilometer per uur aan u voorbij schiet nog wel als zodanig herkenbaar is en bijvoorbeeld meer lijkt op een zakje groentenmix of de puinhoop van een gebombardeerde stad. Goedkope vliegreizen zijn niet te versmaden. Als u voor € 99 in Barcelona terecht kunt komen, zou ik die TGV mooi laten zitten. Dat landschap onderweg bekijkt u dan maar een andere keer! Kijk wel evenof de terugreis ook tegen die prijs gemaakt kan worden.
Gaat u met een georganiseerde reis met een reisleider, spreek dan alsgroep met de reisleider af wat zij of hij denkt nodig te hebben voor fooien gedurende de vakantie. Zamel dat bedrag in bij de groep, geef het aan de reisleider en u hebt de rest van uw vakantie geen ellende meer met fooien. De reisleider zorgt ervoor, en wat zij of hij overhoudt, is voorhem of haar. Zo maakt u het de reisleider makkelijk (geen oponthoud doordat iedereen een fooi moet geven) en de hele groep (geen verrassingen over de hoogte van de uitgaven aan fooien en geen handophouders bij elke gelegenheid).
Neem geen muntgeld mee uit uw vakantieland, tenzij u in een Euroland op vakantie gaat. Munten zijn meestal niet inwisselbaar bij banken en wisselkantoren en dan moet u ze bewaren totdat u weer naar hetzelfde land op vakantie gaat. Zo ligt er voor ettelijke miljoenen aan vreemde munten in lades, potjes en vakantieportemonnees. Dat is zonde. Wissel munten naar papiergeld, en bij een redelijke koers in het vakantieland, wisselt u daar alles weer terug in Nederlands geld, als dat kan.
Veel tijd wordt verspild aan wachten: voor een toegangskaartje, op uw vervoer (trein, bus, vliegtuig, file), op medereizigers, etc. Een goede voorbereiding is handig. Bent u bijvoorbeeld van plan in uw twee weken op Kreta veel per bus te doen (en dat kan prima) koop dan een abonnement of tienrittenkaart i.p.v. steeds afzonderlijke kaartjes (feest van herkenning bij die kaartjes: sommige teksten zijn nog in het Nederlands als gevolg van het feit dat de bussen ooit van het busbedrijf Connexxion zijn overgenomen). Neemt u weinig bagage mee en gaat u met het vliegtuig? Kijk dan eens of u de wachttijd op het vliegveld kunt bekorten door uw bagage als handbagage mee te nemen.
Hoeft u niet zo idioot vroeg in te checken en kunt u meteen doorlopen tot achter de douanecontrole. Stapt u uit de bus voor uw hotel en bent u met twee of meer? Spreek af dat één van jullie het hotel invliegt om in te checken en de mooiste kamers te regelen (fooitje vooraf geven). De anderen regelen dat de bagage uit de bus komt.
Telefoneren in het buitenland wordt veel gedaan per mobiele telefoon. Dat is handig, maar ook duur. Beperk dat zoveel mogelijk of, en dat is echt veel goedkoper, stuur af en toe een sms-bericht. Daarmee breng je de boodschap over: "We zijn aangekomen. Reis wasprima. Gaan nu eten en dan naar bed. Tot over drie weken!" Geen eindeloos gesprek gevoerd over zaken die na de vakantie ook kunnen: "De kat is ziek en Piet heeft zijn hoofd gestoten."
Benut alle kortingsregelingen die Europees gelden voor senioren, studenten, groepen en kinderen. Vergeet niet de bijbehorende legitimatie mee te nemen.
We hebben zelf ooit een halve dag verprutst doordat onze auto was bezocht door dieven op de parkeerplaats bij het Salvador Dali Museum in Figueres (Spanje). Dan maar betaald en bewaakt parkeren. Een bekeuring is ook sfeerverpestend. Voorkomen is beter! Let goed op de verkeersregels. De ANWB heeft documentatie over de verkeersregels en wetten van de meeste landen.
Het gebrek aan schulden en een voorzichtig saldo op een spaarrekening openen perspectieven voor een nog aangenamer leven. Met een kleine investering koopt u soms leuke besparingen. Voornamelijk op het gebied van energiebesparing is nog veel mogelijk, al zijn de meeste regelingen die dit extra aantrekkelijk maakten inmiddels verdwenen. U kunt een energie-prestatie-advies laten uitvoeren. Voor € 250 krijgt u een advies op maat met betrekking tot te nemen maatregelen, inclusief een schatting van de te verwachten besparingen.
Andere besparingen waarvoor een investering nodig is, zijn: een nieuwe koelkast (oudere koelkasten verbruiken veel energie, de nieuwste modellen zijn erg zuinig), warmte-isolatie van de woning, een nieuwe installatie voor de centrale verwarming (bijvoorbeeld een combiketel). Investeringen die een grote uitgave betekenen, maar een duidelijke vermindering van de vaste lasten te zien geven.
Hebt u ergens in stap 1 of 2 uw Märklintrein met rails en al verkocht, dan is nu de tijd aangebroken opnieuw te beginnen. Niet leuk om nu meer geld uit te geven dan u er ooit voor betaald hebt, maar de verzameling van toen heeft u wel geholpen te bereiken waar u nu bent aanbeland. Veel hobby's kennen markten waar u goedkoper aan uw spullen kunt komen dan alles nieuw te kopen in winkels. De hobby's die met modellen te maken hebben - modelbouw, modelspoor, modelauto's - hebben veel van die markten en beurzen. In plaats van alles zelf te kopen, kunt u zich bij een club aansluiten die gezamenlijk een modelspoorbaan of autoracetrack bouw en beheert.
"Mijn hobby kost nu eenmaal veel geld!" Dat is des te meer reden daar maar vanaf te zien. Ik sprak eens iemand die de formule 1 racerij als hobby had. In dat kader bezocht hij zoveel mogelijk races zelf. Een bezoek aan de Grand Prix van Oostenrijk kostte € 2.500, all-in. Voor dat geld heb je dan het hele weekend toegang tot het circuit, overnachtingen en maaltijden. Met 15 races in een seizoen is dat een kapitaal van maar liefst € 37.500, ervan uitgaande dat de Grand Prix van Canada voor dezelfde prijs bezocht kan worden. Dure hobby! Een ander hield ook van deze racerij in de snelste wagens en zette een berichtenservice op die andere liefhebbers informeert over het laatste nieuws rond een race. Dat kost tijd, maar omdat het nieuws toch gevolgd wordt in een dergelijk weekend, is het intikken en versturen van het nieuws een kleine moeite, die nog een bescheiden bedrag aan opbrengsten opleverde ook, omdat de nieuwsberichten per sms worden verzonden.
U hoeft niet te verdienen aan een hobby, zo is het ook niet, maar er is een groot verschil tussen een dure hobby en een leuke hobby. Overigens zijn er genoeg hobby's waar u wel iets mee kunt verdienen of hobby's waar u zelfs uw werk van kunt maken. Zo financieren de leden van een vereniging van eigenaren van een bepaald autotype, ik geloof die van de Citroën 2CV, hun hobby deels met de winst uit de verkoop van onderdelen aan niet-leden. Ook heb ik wel eens gehoord van mensen die voor anderen eerstedagenveloppen ophalen, we hebben het dan over postzegels verzamelen, en daarvoor dusdanig beloond worden dat zij zelf aan de reis niets kwijt zijn.
Ik praat hier niet over de manieren waarop u zogenaamd snel rijk kunt worden: het geld verdienen met internet door e-mail te lezen, op advertenties te klikken en sites te bezoeken. Dat werkt niet, u kunt een paar euro verdienen per dag en dan klikt u zich acht uur in de rondte. Nee, ik bedoel dat u met een hobby bijverdient door bijvoorbeeld een deel van de opbrengst te verkopen. Het schijnt dat stekjes van bepaalde struiken voor een goede prijs verkocht kunnen worden. Een overbuurman verkoopt in de lente viooltjes uit zijn tuin en een kennis doet goede zaken in onroerend goed. Een vriend van mij houdt bijen en haalt al bij de honingopbrengst van drie volken zijn directe kosten terug. U moet dan geen verloren loon incalculeren.
Het voert te ver in dit boek te beginnen over het gaan opbouwen van een vermogen. U bent net van uw schulden af! Maar u bent wel gewend aan beknibbelen, zuinig doen, niets uitgeven en veel sparen (als u het aflossen van leningen even als sparen beschouwt). De kunst is nu door te gaan! Het bedrag dat u kwijt was aan rente en aflossing stort u op een spaarrekening. Een saldo van € 10.000 levert al een paar honderd euro per jaar op.
Toen ik nog werkte op de afdeling Particuliere Kredieten bij de toenmalige Bondsspaarbank verstuurden we brieven naar klanten die net hun Persoonlijke Lening hadden afgelost. Hierin stond een wervende tekst die tot doel had de gewenning aan het betalen van een maandelijks bedrag aan rente en aflossing te gebruiken om te gaan sparen. Dat was - achteraf bezien - zo gek nog niet. Zet een nadeel om in een voordeel. Helemaal in de stijl van de bank voor alle mensen, die de Bondsspaarbank toen was.
Van tijd tot tijd moet u uw financiële situatie onderhouden; even kijken of alles nog goed loopt. Welke vaste lasten zijn gestegen of gedaald en heeft dat een aanpassing tot gevolg in de periodieke overboeking naar de vastelastenrekening? Boekt u eventuele positieve saldi regelmatig over naar een spaarrekening? Zijn er nieuwe subsidieregelingen waar u gebruik van kunt maken? Ontdekt u een nieuwe mogelijkheid te besparen op uw uitgaven? Dit boek kan daarbij helpen: loop de zeven stappen nog maar eens een keer door, en wellicht vallen u dingen op die u bij eerste lezing niet hebt bemerkt.
Denk hierbij ook aan de inkomstenkant. Hoe kunt u uw inkomsten verder vergroten? Misschien een meer assertieve houding in het salarisgesprek met uw chef? Bekijk uw functiebeschrijving nog eens en vergelijk die met de salarisschaal die erbij hoort, klopt dat nog wel met uw huidige takenpakket? En hoe zit het met de kansen op de arbeidsmarkt van uw partner? Of, kunt u naast uw baan nog een eigen bedrijfje beginnen, bijvoorbeeld vanuit een hobby?
Des te groter u het verschil tussen inkomsten en uitgaven kunt maken, des te meer gaat u richting financiële vrijheid, een situatie zonder schulden, maar met een reserve voor slechte tijden. U kunt met recht zeggen: Nooit Meer Rood!
Het bijstellen van uw financiële situatie wordt bepaald door het verstrijken van tijd, door het zich voordoen van omstandigheden of gebeurtenissen. U moet bij voorkeur elk kwartaal of halfjaar uw begroting nalopen en zo nodig aanpassen. Het kan zijn dat prijsveranderingen u daartoe nopen of dat blijkt dat tarieven van belastingen of andere overheidslasten zijn gestegen. Een ingrijpende verandering in uw persoonlijke situatie of in de situatie van uw partner of kinderen, moet direct op financiële consequenties worden nagegaan. Het is zelfs nog beter om te anticiperen op mogelijke veranderingen. Een kind op komst, geeft u een voorbereidingstijd van zeker acht maanden. In die tijd kunt u precies gaan uitrekenen wat dat financieel gaat betekenen. Andere gebeurtenissen: pensioen, promotie, degradatie, arbeidsongeschikt, andere baan, aankoop (ander) huis, aanschaf of vervanging van de auto, huwelijk, scheiding, overlijden, studie van een kind, etc.
Financiële planning is niets voor mensen met schulden, toch? Dat is weggelegd voor de vermogende inwoners van de plaatselijke goudkust, wier optrekjes u in de winter vaaglijk kunt zien liggen als u op gepaste afstand een wandelingetje door de sneeuw maakt in het aangrenzende natuurgebied. De contouren van een sauna in een hoek van de tuin en de rook die uit de schoorsteen kringelt, verraden dat er iemand woont die de schaapjes op het droge lijkt te hebben. Schijn bedriegt. Financiële problemen komen overal voor en financiële planning zou bij sommige goudkustbewoners een akelige toestand aan het licht kunnen brengen. Deze huizen staan niet voor niets soms na een half jaar alweer te koop.
Financiële planning is het inrichten van uw financiën met het oog op de lange termijn. U gaat nu de zaken regelen om later - bij veranderende omstandigheden - gewoon door te kunnen leven. Maar of u dat doet vanuit een positie met of zonder geld, dat maakt in wezen niet uit. De gekozen oplossingen zijn alleen anders, maar dat is ook al het gevolg van de gezinssituatie en inkomensomstandigheden.
"Voorspellen is moeilijk, vooral als het de toekomst betreft." Achteraf weten we allemaal wat we hadden moeten doen om die stomme fout niet te maken. Bij financiële planning kijken we naar de toekomst, maar zonder gebruik van een glazen bol. We voorspellen niet, maar we richten onze financiën in op een flexibele manier, met oog voor de situaties waarin we terecht kunnen komen. Sommige specialisten maken daarbij gebruik van een tijdlijn, de levenslijn. Het beginpunt is uw geboortedag of eerder, het eindpunt uw sterfdag of zelfs verder. Niet dat u vanuit het hiernamaals nog kunt gaan internetbankieren, maar in uw persoonlijke financiële planning kunt u wel rekening houden met de bestemming van uw vermogen na uw overlijden. Dit wordt wel estateplanning genoemd [16] .
Op een rechte lijn plaatst u punten die gebeurtenissen aangeven die kunnen optreden in uw leven. Sommige punten zetten we "langs de lijn", dat zijn de gebeurtenissen die weliswaar kunnen optreden, maar waar u maar beperkt de hand in hebt, zoals arbeidsongeschikt raken. Vaste punten zijn belangrijke leeftijdsgrenzen, zoals het punt waarop u wettelijk volwassen wordt of het tijdstip waarop u een AOW-uitkering gaat ontvangen. Hoe zeker dat is, is onzeker. Deze levenslijn is een kapstok voor het anticiperen op aanstaande gebeurtenissen.
Wat kan er dan gebeuren dat zulke consequenties heeft dat u daarover moet nadenken? Een paar voorbeelden: studeren, trouwen, huis kopen, een kindje, scheiding, ontslag, nog een keer trouwen, andere baan, ander huis, een ernstige ziekte, toch nog een kindje bij uw tweede man, het overlijden van uw partner. Op al die mogelijkheden gaat u anticiperen door te bedenken welke gevolgen een bepaalde gebeurtenis heeft en hoe u deze financieel zou kunnen ondervangen. Financiële planning is anticiperen.
Een studente kan in vier jaar haar Master's degree halen. Als ze dat in vijf jaar volbrengt, dan kost haar dat een jaar aan gederfde inkomsten en een jaar extra uitgaven. Stevig studeren levert meer geld op dan u denkt!
Uw aanstaande bruidegom is een geweldige kerel: hij heeft een goede baan, kan uitstekend lepelrekjes ophangen, drinkt alleen een biertje als het meer dan 30 graden is, etc. Maar hij neemt ook een studieschuld van € 30.000 mee. Hoewel u niet twijfelt aan het nemen van de stap, wilt u het liefst op huwelijkse voorwaarden trouwen, zodat uw spaargeld bij een eventuele scheiding niet wordt weggestreept tegen zijn schuld. Dat is een verstandige opvatting, maar lastig om over te beginnen, omdat u de kans loopt dat uw standpunt als een motie van wantrouwen wordt gezien. Tja, als dat zo wordt opgevat, moet u zich afvragen of het wel zo verstandig is in te schepen in zijn huwelijksbootje.
Financiële planning is vooruitkijken. Hebt u een bedrag gespaard met vakantiewerk en bijbaantjes, zet u dat dan weg op een spaarrekening, dat geeft een lage rente, maar het geld is direct beschikbaar. U kunt er aandelen voor kopen, dat betekent een hoger risico, maar ook kans op een hoger rendement. Wees voorzichtig, u bent uw geld gauw kwijt opde beweeglijke effectenbeurzen. Spreid de risico's en verdeel uw geld eventueel over spaarrekeningen en beleggingen.
In dit hoofdstuk beschrijf ik de verschillende vormen van krediet aan de hand van de codes van het Bureau Krediet Registratie (BKR). Het BKR is ingesteld om te voorkomen dat er problemen ontstaan met het terugbetalen van schulden. U kunt vrijwel nergens meer een lening krijgen als uit de BKR-gegevens wordt afgeleid dat u aan uw maximale leencapaciteit zit. De bij het BKR aangesloten instellingen controleren volautomatisch uw personalia aan de hand van de van u bekende gegevens. Is de uitslag van die toetsing 'onbekend', dan is er van u geen registratie en is een belangrijke drempel weggenomen in het verkrijgen van een lening. Dat betekent niet dat u nu zonder meer een lening kunt krijgen; andere factoren, zoals uw inkomen, spelen een grote rol. Onbekend bij het BKR kan overigens een waarschuwing betekenen voor de kredietverstrekker: iemand die nog nooit iets heeft geleend en het voor het eerst een beroep doet op een bank voor een krediet, is niet gewend aan het betalen van maandelijkse termijnen.
Omdat het BKR in feite uw betalingsgedrag registreert, kan het een aanbeveling zijn wel geregistreerd te staan, bijvoorbeeld met uitsluitend volgens de afgesproken voorwaarden afgeloste leningen en kredieten. Dat duidt immers op een prima betalingsgedrag en daar houden de geldverstrekkers van. Op de site van het BKR staat alles uitgelegd. Ook de te volgen procedure voor het opvragen van de over u registreerde gegevens kunt u daar vinden.
De aanbieders van mobiele telefonie hebben sinds 1997 een eigen 'BKR' in het leven geroepen: de Stichting Preventel Tele2 doet niet mee, maar verder zijn alle aanbieders in deze stichting vertegenwoordigd. De registratie van Preventel is de zwarte lijst van klanten van de aanbieders van mobiele telefonie. Staat u erop, krijgt u van geen van de andere aanbieders een abonnement.
BKR-code: DB - Debetstand
De debetstand is een vorm van krediet die onlosmakelijk gekoppeld is aan uw privérekening. Debet betekent te vorderen (door de bank, van u). De bank kan toestaan dat uw saldo onder de € 0 daalt en dus negatief wordt, wat zichtbaar wordt door een minteken voor het saldo. Sommige mensen komen daar pas achter als ze van de bank het verzoek ontvangen het saldo aan te zuiveren. Behalve een financieel probleem, hebben deze mensen ook een visueel probleem.
Debet betekent voor een bank dat u verhuisd bent naar de kredieten in plaats van uw vertrouwde plek bij de tegoeden van de bank (credit, dat te betalen betekent, door de bank, aan u). Voor u betekent het dat u rood staat en tot de groep mensen met een schuld bent toegetreden. Geen probleem, zolang dit een zeer tijdelijk karakter heeft; een duur probleem, als de debetstand langer dan een week blijft bestaan. Een debetstand is een dure vorm van krediet, zoals we al hebben gezien. Permanent rood staan kan u een vermogen aan rente kosten. De bank maakt u er meestal niet op attent dat u goedkoper zou kunnen lenen.
Bij sommige privérekeningen is de mogelijkheid tot een zeker maximum rood of debet te staan automatisch toegestaan. Vraag uw bank de mogelijkheid debet te staan op uw privérekening te blokkeren. Zorg dan wel altijd voor voldoende saldo op uw rekening, zodat automatische incasso-opdrachten niet worden geweigerd. In aanvulling op een mogelijke debetstand bieden sommige banken een kredietfaciliteit die aan de privérekening is gekoppeld: een rekening-courant krediet.
BKR-code: RK - Revolverend Krediet [17]
Het Doorlopend Krediet - ook wel DK genoemd - is een kredietvormwaarbij u een bedrag krijgt, waarover u op elk gewenst moment kunt beschikken. Maandelijks betaalt u een bedrag aan rente en aflossing, maar u kunt afgeloste bedragen weer opnemen. Vaak is het mogelijk extra bedragen te storten om zo het geleende bedrag te verminderen. De looptijd is oneindig en daarin schuilt ook het gevaar: u kunt steeds weer opnieuw opnemen.
Dat maakt een DK voor een bank aantrekkelijker dan een Persoonlijke Lening: de kans dat u klant blijft en blijft lenen is groter bij een DK. Soms biedt uw bank zelfs aan uw Persoonlijke Lening om te zetten in een DK. U begrijpt al waarom. In de voorwaarden van een DK zit soms opgenomen dat de lening vervalt als de schuldenaren komen te overlijden. Daarom dient een echtpaar ook altijd samen te tekenen, pas als u beiden bent overleden, kan de schuld komen te vervallen.
BKR-code: RK - Revolverend Krediet
Het Rekening-courant krediet (RC) is een aan uw privérekening gekoppelde kredietvorm, als uitbreiding van de debetstand. De rente die u betaalt is veelal wat lager dan bij een debetstand, maar er wordt dan ook een kredietovereenkomst afgesproken. Soms moet u een provisie betalen indien u het krediet niet gebruikt: de bereidstellingsprovisie. Een RC is in de zakelijke kredietverlening zeer gebruikelijk. De bank verlangt wel vaak een zekerheid in de vorm van een onderpand of een betekende verzekeringspolis.
BKR-code: PL - Persoonlijke Lening
De PL mag zich, na het Doorlopend Krediet, in een ongekende populariteit verheugen. Voor veel grote uitgaven wordt de PL ingezet. "Oh, daar heb ik even een Pé-Elletje voor afgesloten!", wordt weleens vernomen als de buurt zich bewonderend over de nieuwe glimmende auto buigt. Keuken, caravan, badkamer en auto worden het vaakst met geleend geld gekocht. Een PL heeft een groot voordeel ten opzichte van het DK: u kunt uw aflossingen niet opnieuw opnemen. Maar de bank staat u wel toe een nieuwe, hogere lening op te nemen hoor, als u tenminste steeds netjes de maandelijkse rente en aflossing hebt betaald.
BKR-code: WP - Winkelpas
Ik weet nog dat ik als jongen van 14 of zo bij de Bijenkorf in Arnhem een klantenkaart aanvroeg. Het leek me wel handig dat cassettebandje dat ik eens per twee weken kocht, met zo'n kaart af te rekenen. Had ik dan even geen geld, kon ik toch iets aanschaffen. Bovendien kreeg ik gratis een mooi magazine thuisgestuurd. De benodigde periodieke inkomstenbestonden uit circa € 65 per maand uit een krantenwijk. De aanvraag werd afgewezen!
De klantenkaart is betaalgemak voor u en kredietgemak voor de winkel. Met een klantenkaart geen beschamende situaties meer aan de kassa, maar gewoon doorlopen, ook al heeft u even geen geld beschikbaar. De speciaal voor u geselecteerde aanbiedingen zijn te mooi om te laten liggen, staan of hangen. De drukte bij V&D tijdens de koopavonden voor houders van een Airmilespas doet vermoeden dat je de spullen gratis mag meenemen. Nou is die pas net geen klantenkaart, er zit immers geen kredietfaciliteit aan gekoppeld, maar de aanzuigende werking is dezelfde.
Met een klantenkaart koopt u uw goederen op krediet. Aan de kaart zit een limiet gekoppeld, de winkel beperkt uw koopkracht tot het door hen gewenste maximum, afhankelijk van uw inkomen en eventuele andere kredieten. De winkel of winkelketen is ook aangesloten bij het BKR en toetst uw personalia voordat ze u de felbegeerde klantenpas verstrekken. De rente die u betaalt is meestal hoger dan op een PL of DK. Voor een winkelketen is een klantenkaart een welkome aanvulling op de inkomsten uit de reguliere verkopen.
BKR-code: VK - Verzendhuiskrediet
Voor een postorderbedrijf is kredietverlening de tweede bron van inkomsten naast de opbrengsten uit de reguliere verkoop van spullen. Op de pof kopen duizenden mensen hun kleding of iets anders uit de gids of van de website. Het bijbehorende krediet is weer vrij duur, de rente is soms zo hoog als die van een debetstand op uw privérekening, zo'n 1,5% per maand, en dat is meer dan 18% per jaar!
BKR-code: CC - Credit Card
Plastic geld uit Amerika, waar iedereen ermee betaalt. Op de wereld zijn drie grote aanbieders: American Express, VISA en MasterCard. Alle Nederlandse banken bieden een van deze kaarten aan. In Europa is het gebruik altijd veel minder geweest dan in de VS, omdat ons betalingsverkeer beter in elkaar steekt.
Met de opkomst van internet en dan met name het kopen via internet, is de creditcard handig ingezet en heeft daardoor aan populariteit gewonnen. Ook het aantal fraudezaken met creditcards nam daardoor toe, veroorzaakt door onveilige betaalsystemen, waarbij onverlaten achter de creditcardgegevens konden komen en afboekingen gingen verrichten.
Met een creditcard leent u het geld voor een aankoop bij de creditcardmaatschappij. Daarvoor rekenen ze een normale rente, die aan het einde van de maand, met het bedrag van de aankopen, van uw bankrekening wordt afgeschreven. Aan de kaart zit een limiet gekoppeld, waarop bij elke aankoop wordt gecontroleerd of die nog niet overschreden is. Het bedrag van de limiet wordt door de creditcardmaatschappij of uw bank, gemeld bij het BKR.
In feite zijn er twee varianten van de creditcard: bij de ene wordt er direct verrekend met de creditcardmaatschappij en dan betaalt u direct rente over het aankoopbedrag. Deze kaart is ook bekend als de debitcard. De andere variant is de verrekening via de bank die aan het einde van de maand het in die maand met de creditcard betaalde bedrag afboekt van uw privérekening.
BKR-code: HY - Hypothecair Krediet
Hypothecaire geldleningen worden op zich niet geregistreerd bij het BKR, alleen als er een achterstand in betaling is, kunnen geldverstrekkers deze achterstand bij het BKR melden. Het doel is hetzelfde: andere kredietverstrekkers waarschuwen, en de klant wordt tegen zichzelf beschermd door het verstrekken van nog meer krediet te helpen voorkomen. Registratie van hypothecaire geldleningen vindt overigenswel plaats bij het hypotheekregister dat wordt bijgehouden door het kadaster.
De reden een hypothecair krediet niet zelf te registreren is gelegen in de zekerheidsstelling. Alle andere kredieten worden zonder zekerheid verstrekt, dat wil zeggen dat u als kredietnemer geen onderpand behoeft te geven. Bij een hypotheek geeft u uw huis in onderpand. De geldverstrekker kan, als u de rente en aflossing niet meer kunt opbrengen, uw huis verkopen en van de opbrengst de schuld aflossen.
De belangrijkste registraties voor kredietverstrekkers zijn de achterstandsregistraties. Dat zijn extra aantekeningen bij de kredietregistratie waaruit blijkt dat u een achterstand hebt opgelopen in de betaling van de afgesproken termijnen. Een achterstandsregistratie kan bij alle kredietvormen voorkomen. Binnen die registratie bestaan gradaties. De achterstandscode zelf is een "A", dus als er een "A"-tje bij uw krediet staat, weet een geldverstrekker dat er een achterstandssituatie is of is geweest. Een cijfer of een letter geeft aan hoe erg de achterstand is [18] :
| Nummer | Omschrijving |
|---|---|
| 1 | De vordering is geheel opeisbaar gesteld en in handen gegeven van een incassobureau, deurwaarder of gelijksoortige instantie, of, in geval van een hypothecaire kredietverlening: de procedure, leidende tot verkoop van de woning is in gang gezet. |
| 2 | Met betrokkene is een schuldregeling getroffen nadat zich een geval van achterstand als genoemd in artikel 22 lid 1 van het Algemeen Reglement heeft voorgedaan. |
| 3 | De winkelpas/creditcard werd ingetrokken, of er vond executoriale dan wel onderhandse verkoop plaats in geval van krediet met hypothecaire zekerheid, of verstrekte zekerheden zijn uitgewonnen in overige gevallen |
| 4 | De betrokkene blijkt/bleek onbereikbaar. |
| 5 | Een bedrag van € 113 of meer, uitgezonderd finale kwijting, is afgeboekt, waarbij alleen wettelijke en contractueel overeengekomen componenten zijn opgenomen naast de resterende hoofdsom, of de schuldbemiddeling is mislukt. |
| 6 | Er is sprake van non-betaling (alleen bij zakelijke kredieten met persoonlijke aansprakelijkheid). |
| 7 | Er wordt aanspraak gedaan op de gemeentegarantie dan wel de nationale hypotheekgarantie, of de vordering werd direct opeisbaar gesteld en de borg werd aangesproken. |
| 8 | Een bedrag van € 113,- of meer is afgeboekt tegen finale kwijting. |
| H | Sinds 1996 kent het BKR een zogenaamde H(herstel)-code: deze houdt in dat een kredietnemer een geregistreerde achterstand wist in te lopen. |
BS - Borgstelling
CC - Creditcard
DB - Debetstand
EK - Educatief Krediet
HK - Huurkoop- en afbetalingstransacties
HY - Hypothecair Krediet
OL - Operational Lease
PL - Persoonlijke Lening
RK - Revolverend Krediet
RO - Overige obligo's
SB - Schuldbemiddeling
UB - Uitgestelde betaling|
VK - Verzendhuiskrediet
WP - Winkelpas
ZA - Zakelijk krediet, privé aansprakelijk
In de schuldhulpverlening kunt u op twee manieren van uw schulden worden verlost. In beide gevallen geldt: het is niet leuk, u staat min of meer onder curatele en uw inkomen zakt tot onder het niveau van de bijstand. In het volgende hoofdstuk beschrijf ik het wettelijke traject, de route via de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). Het zogenaamde minnelijke traject is het pad waarop op basis van vrijwilligheid een overeenkomst wordt gesloten met de schuldeisers over het aflossen van de schulden.
De Gemeentelijke Kredietbank verstrekt u een saneringskrediet waarmee alle openstaande vorderingen worden voldaan. Cruciaal is de mate waarin u er met de Kredietbank in slaagt om met de schuldeisers een gedeeltelijke betaling af te spreken tegen finale kwijting van de schuld. Dit houdt in dat de schuldeiser genoegen neemt met betaling van een bedrag dat aanzienlijk lager ligt dan de werkelijke vordering, en afziet van zijn recht op betaling van de rest. Bijvoorbeeld: uw huurachterstand bedraagt € 5.000. De verhuurder wordt door de Kredietbank gevraagd om tegen betaling van € 3.000 de volledige schuld weg te strepen. De verhuurder heeft ook belang bij deze maatregel. Hij krijgt toch een deel van de achterstallige huur betaald en dat is beter dan niets. Bovendien zijn de kosten van invordering van openstaande bedragen hoog, al zal hij die kosten trachten te verhalen op u. Dat lukt vaak niet en dan is de opbrengst voor de verhuurder al lager dan dat hij akkoord zou gaan met het saneringsvoorstel van de Gemeentelijke Kredietbank.
Ook zonder een saneringskrediet kan een schuldregeling worden getroffen met de schuldeisers. Hierbij wordt de schuldeisers hetzelfde bedrag aangeboden als bij een saneringskrediet, maar dat wordt aan het einde van een periode van drie jaar aan hen uitbetaald, dan wel elk jaar gedurende drie jaar.
Slaagt de Kredietbank in het treffen van regelingen met alle schuldeisers, dan is een flinke hobbel genomen. U houdt nog één schuld over: het saneringskrediet van de Kredietbank. Dit krediet wordt afgelost in drie jaar of langer uit uw inkomen, dat voor die aflossing tot 95% van het bijstandsniveau wordt teruggebracht. U bent verplicht het meerdere in de aflossing van de lening en de betaling van rente te stoppen.
Na de periode van drie jaar bent u schuldenvrij en is het tijd om de adviezen uit dit boek nog eens opnieuw tot u te nemen. Hoe blijf ik zonder schulden? Hoe bouw ik een reserve op voor onvoorziene omstandigheden?
In het Volkskrant Magazine stond eind januari 2004 een artikel met de titel De lekkere klantjes van de schuldsanering. Een ontluisterende opsomming van verhalen van mensen die zich in de problemen hebben gewerkt, deels door te frauderen met uitkeringen. Daar legt de auteur terecht een vinger op een zere plek. U wordt door niemand meer geholpen als u de boel bedonderd hebt! Hulp is er alleen voor mensen die er alles aan willen doen weer in het gareel te lopen.
De Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) is een aanvulling op de faillissementswet en biedt burgers met financiële problemen perspectief op een schuldenvrije toekomst. De rechter beslist over het doorgaan van de sanering, de hoogte van het aflossingsbedrag en de duur van de sanering. Belangrijke voorwaarden voor toelating zijn dat de schulden te goeder trouw zijn ontstaan en dat een vrijwillig akkoord over afbetaling niet meer mogelijk is [19] .
De stap om van deze saneringsvorm, die sinds 1998 bestaat, gebruik te maken is groot, maar de situatie die u ertoe dwingt is dan ook zeer ernstig. De financiële problemen zijn u boven het hoofd gegroeid en op eigen kracht, ondanks verwoede pogingen, lukt het u niet. De Wsnp biedt een mogelijkheid uw schulden te saneren en met een schone lei verder te gaan.
Om gebruik te kunnen maken van de Wsnp moet u bij de rechtbank een gedocumenteerd verzoek indienen. De verklaring van de gemeente waarin u woont, is het belangrijkste stuk van dat verzoek. Hierin beschrijft een ambtenaar uw situatie en geeft met redenen omkleed aan dat er geen andere uitweg is dan de Wsnp. De rechter neemt over uw verzoek een besluit met twee mogelijke uitkomsten: u wordt toegelaten of uw verzoek wordt afgewezen. Bij een afwijzing is er sprake van het niet voldoen aan de voorwaarden: de schulden zijn niet te goeder trouw ontstaan of de rechter is van mening dat er wel een vrijwillig akkoord over de afbetaling van de schulden mogelijk is.
Bij een toelating benoemt de rechter direct een bewindvoerder en gaat de schuldsanering in. Deze periode duurt maximaal drie jaar en in die tijd bent u de controle over uw leven voor een flink deel kwijt, maar de beloning is er - bij goed gedrag - dan ook naar: een schuldenvrij bestaan. De schuldsanering is een wettelijke status, waarvan in officiële publicaties gewag gemaakt wordt. U wordt met naam en toenaam genoemd, waardoor schuldeisers op de hoogte worden gesteld van de sanering.
De saneringsperiode is niet leuk. De bewindvoerder bepaalt een bedrag waarvan u geacht wordt te kunnen leven, de rest wordt op een spaarrekening gezet. Ook kan de bewindvoerder sommige bezittingen verkopen en de opbrengst parkeren op die spaarrekening. Die spaarrekening is bedoeld om de schulden mee af te lossen aan het einde van de sanering. Uw post gaat eerst naar de bewindvoerder en dan pas naar u, doordat een postblokkade wordt ingesteld. U staat min of meer onder curatele en zo ervaart u het meestal ook. Maar u doet dan ook niet voor niets een beroep op de Wsnp. Het getuigt van grote zelfkennis en kracht als u die stap durft te zetten. U voorkomt er grotere problemen mee, zoals een faillissement en u kunt na drie jaar schuldenvrij verder. Hooguit ondervindt u nog wat nasleep doordat oude schuldeisers u niet meer hun producten of diensten willen leveren. Om echt schoon schip te maken, kunt u hun aanbieden na de sanering de rest terug te betalen, zodra u financieel weer helemaal op orde bent. Deze morele verplichting bestaat, maar de schuldeisers kunnen geen beslag meer laten leggen op uw bezittingen.
De schuldsanering is ten einde als de periode van drie jaar is verstreken of als het gespaarde bedrag groot genoeg is voor het voldoen van de schulden. Houdt u zich echter niet aan de regels, dan kan de schuldsanering wordt beëindigd en volgt een faillissement.
De wet biedt bescherming aan mensen die door omstandigheden niet zelf hun zaken kunnen regelen. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen mentorschap, beschermingsbewind en curatele. Een bewindvoerder in het kader van een beschermingsbewind heeft een andere rol dat de Wsnp-bewindvoerder. Hij moet ervoor zorgen dat de financiën op orde komen en blijven en wordt daarbij gesteund door de rechter, door wie hij is benoemd. Een curator is in dit kader niet hetzelfde als een curator bij een faillissement, maar is bewindvoerder met een uitgebreidere bevoegdheid. Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam en moet voor alle beslissingen toestemming hebben van de curator of de curator de beslissing laten nemen.
Met een schuldsanering voorkomt u een faillissement, maar na het beëindigen van een faillissement kunt u een beroep doen op de Wsnp om daarna met een schone lei te beginnen. Bij een faillissement staan de schuldeisers vooraan, terwijl in een schuldsanering uw belang voorop staat. Een schuldeiser kan zelfs uw faillissement aanvragen omdat u uw betalingsverplichtingen jegens hem niet nakomt. U kunt ook zelf uw faillissement aanvragen als u de conclusie hebt getrokken dat u uw schulden niet meer kunt betalen.
Bepaalde schuldeisers gebruiken het aanvragen van uw faillissement als laatste drukmiddel om u te bewegen uw openstaande vorderingen te voldoen. Maar als dat de manier is om u tot betalen te dwingen, bent u verkeerd bezig. Een prestatie - de levering van goederen of diensten - geeft recht op een tegenprestatie, tenzij u uitdrukkelijk iets anders overeengekomen bent.
Zodra het faillissement door de rechter is uitgesproken, staat u onder curatele [21] . Bij een sanering is dat ook min of meer het geval, bij een faillissement is het officieel zo. U hebt geen enkele zeggenschap meer over uw vermogen. Alleen de curator, die door de rechter is aangesteld, mag nog beslissingen nemen met betrekking tot financiële zaken. Hij of zij maakt een overzicht van uw schulden en bezittingen. Bent u persoonlijk failliet, dan blijven eerste levensbehoeften en een deel van uw inkomen buiten het faillissement. Door een faillissement of sanering kunt u in principe nooit onder de armoedegrens terechtkomen, hoewel velen het wel als zodanig zullen ervaren.
Als u kunt aantonen dat er geen gegronde redenen zijn voor het faillissement, kunt u het door de rechter laten vernietigen. Gebeurt dat niet, dan heeft de curator recht op alle informatie en mag hij alle correspondentie inzien. Bij tegenwerking neemt hij dwangmaatregelen. Mocht de curator vaststellen dat u als bedrijfseigenaar of bestuurder misbruik hebt gemaakt van uw failliete bedrijf, dan kan hij u persoonlijk aansprakelijk stellen. Dit misbruik is een tijd lang in zwang geweest met bepaalde BV's, zogenaamde plof-BV's, die speciaal werden opgericht om een enorme schuld in op te bouwen, leeg achter te laten en te laten ploffen, oftewel failliet te laten gaan. Hebt u tijdens het faillissement inkomsten, dan worden die in principe aangewend om schulden te betalen.
De rechter kan besluiten het faillissement op te heffen wegens gebrek aan baten. Dat is meestal de reden van opheffing. Het komt erop neer dat er niet genoeg bezittingen zijn om de faillissementskosten en de kosten van de curator van te betalen.
Als uw faillissement niet wordt opgeheven, controleert de curator of uw schuldeisers daadwerkelijk recht hebben op de gelden die ze claimen tegoed te hebben. In de verificatievergadering worden de vorderingen doorgenomen en kunnen schuldeisers hun vordering eventueel toelichten. Tijdens deze vergadering kunt u aanbieden een deel van uw schulden terug te betalen, in ruil voor totale kwijtschelding van de schuld. Het hangt erg sterk af van de relatie die u met schuldeisers hebt of zij hierop in zullen gaan. Als in die vergadering minstens tweederde van het aantal schuldeisers aanwezig is en zij minimaal driekwart van de totale schuld in euro's representeren, mogen zij een dergelijke regeling treffen.
Als de rechtbank het akkoord bekrachtigt - dat wordt homologatie genoemd - is uw faillissement ten einde. In de praktijk belegt de curator een dergelijke verificatievergadering pas als hij zeker weet dat er iets te verdelen is. De curator belt daarom eerst alle schuldeisers af om de stemming te peilen.
Wordt er geen akkoord gesloten, dan gaat de curator het faillissement afwikkelen. Door uw boedel te verkopen kan hij sommige schuldeisers tevreden stellen. Hij stelt een zogenaamde uitdelingslijst samen. Daarin staat aan wie u wat schuldig bent, welk bedrag die crediteur krijgt, hoeveel er in uw faillissement is binnengekomen en wat in het faillissement de uitgaven zijn. Gaan de schuldeisers akkoord met de uitdelingslijst, dan eindigt het faillissement.
Het einde van een faillissement betekent echter niet dat u schuldenvrij bent. Dat is alleen het geval als de rechter een schikking - de regeling in de verificatievergadering - heeft bekrachtigd. Anders kunnen schuldeisers nog steeds van u verlangen dat u aan uw betalingsverplichtingen voldoet. U hebt ook de morele verplichting dat te doen en met veel schuldeisers kunt u de banden weer aanhalen door hen alsnog schadeloos te stellen.
In een kroeg zat een man met een wat vreemde tongval te praten en toen hij echt "zat" was vertelde hij vol bravoure dat hij 25 jaar geleden met de noorderzon naar Australië was vertrokken. Hij had het daar helemaal gemaakt en was nu steenrijk. Een journalist die ook in de kroeg zat, hoorde het en schreef erover in de krant. Twee dagen later zat de Australiër in het Huis van Bewaring in gijzeling, want een schuldeiser herkende het verhaal, wist de man op te sporen en wist ook dat de schuld in dit geval nog dertig jaar blijft openstaan!
Bent u persoonlijk failliet gegaan, dan kan er een schuldsaneringsregeling worden getroffen. De rechter wil daarmee voorkomen dat u levenslang een last met u mee tornt. Drie jaar na een dergelijke saneringsregeling kunt u dan weer met een schone lei beginnen (zie het vorige hoofdstuk).
Voordat u het voorraam van uw woonkamer gaat verlichten met rode lampen, een keukenstoel neerzet met een speels gedrapeerde roze boa over de leuning, de gordijnen halfopen doet en plaatsneemt gekleed in sexy ondergoed en openvallende badjas: dat is niet de bedoeling van uzelf verkopen.
Nederland kent tal van ruilsystemen, waarin mensen gebruikmaken van vaardigheden en kennis van elkaar en die zonder tussenkomst van geld met elkaar uitwisselen. Waar de één handig is met auto's, kan de ander weer goed belastingformulieren invullen. De systemen werken allemaal met een tegenwaarde voor uw prestatie, en door diensten te leveren bouwt u een tegoed op dat u naar believen kunt besteden aan diensten die u nodig hebt en niet zelf kunt of wilt doen.
De besparingen voor uw portemonnee kunnen fors uitpakken, als u de betreffende diensten eerder kocht met geld. De ruilsystemen of ruilkringen worden aangeduid als LETS (Local Exchange Trade Systems). In 1993 startte de stichting Strohalm (www.strohalm.nl) de ruilkring Noppes op in Amsterdam. Nederland kent 125 LETS-kringen met 8.000 deelnemers. In 2002 is de Stichting Letsland als overkoepelende organisatie voor de LETS-kringen gaan werken.
Noppes is de grootste ruilkring van Nederland. Op de website van de organisatie staat overzichtelijk uitgelegd hoe het werkt. Het betaalmiddel van Noppes is de Noppes. Op de website van de Stichting Letsland vindt u een ruilkring bij u in de buurt. Noppes is in en rond Amsterdam actief; lid worden als u in Leeuwarden woont heeft alleen zin als u uw diensten op afstand kunt verrichten. Doel van een ruilkring is dat u gebruikmaakt van de omstandigheden. In Amsterdam gaat dat zover dat de post er bezorgd wordt door leden van Noppes.
"Maar ik heb een lage opleiding, kan eigenlijk niks en zit met een vette schuld. Wat heb ik nou aan die mooie verhalen?" U bent uniek. Zoals u is er geen ander. Daar heeft een lage opleiding niets mee te maken. Wie niet slim is moet sterk zijn. Aan werkhanden is altijd behoefte. Ruil uw kracht tegen iemands intelligentie. Maar echt dom is toch niemand? Iedereen blundert wel eens en de één dagelijks, de ander zelden. Och, zie het als uw charme. En als u weet wat uw zwakke punt is, vraag dan iemand u erop attent te maken, als u weer door het ijs dreigt te zakken.
Een lage opleiding? Alleen de basisschool doorlopen? Dan kunt u met een ruilkring die kennis gaan bijspijkeren. U levert handwerk: een schoonmaakklus, een tuin omspitten, een paar keer oppassen, en met uw verdiende ruileenheden volgt u een cursus Engels.
Hebt u geen spieren en geen hersens? Misschien stellen mensen wel prijs op uw gezelschap, omdat u goed kunt luisteren of juist goed kunt praten of beide. Veel eenzame mensen zitten te wachten op iemand die een praatje maakt bij een kop koffie. Daar hebben ze best iets voor over, of dat nou Noppes zijn of euro's.
Hoe u het ook bekijkt: heeft u geen tijd, maar wel geld? Of juist geen geld en wel tijd? Ruilmogelijkheden dienen zich aan als de één iets heeft dat u niet hebt. Dat kan tijd zijn, of kennis, of geld. Hebt u ideeën? Van de 100 ideeën is er altijd wel eentje bruikbaar.
De verstrekking van kredieten aan particulieren is omvangrijk. In de markt voor consumptief krediet - krediet dat gebruikt wordt om gebruiksgoederen (auto, keuken, meubelen, vakantie, audio/video) te kopen - gaan miljarden om. Banken en financieringsmaatschappijen zitten allemaal in deze lucratieve markt. De rente is hoog, het risico beperkt, de winsten voor de uitleners zijn uitstekend. Consumentenorganisaties houden dit scherp in de gaten, want de markt is ondoorzichtig: de verschillende kredieten zijn slecht met elkaar te vergelijken.
In geval van nood of als u iets wilt aanschaffen dat geen uitstel duldt, is er op zich niets tegen daarvoor geld te lenen. Een paar regeltjes om dat zo voordelig mogelijk te doen:
De banken staan te trappelen geld aan u te lenen. Maar welke biedt u de beste lening aan? Hoe vindt u de juiste lening voor uw doel? Op de Startpagina Geld, waar ik ooit de redacteur van was, treft u een overzichtaan van de bekende geldverstrekkers of verwijzingen naar sites waar u verder kunt zoeken. Kies een bank die ongecompliceerde leningen verstrekt, een lening en niets meer dan dat. Geen verzekeringen erbij of moeilijke constructies. Televisiereclames van geldverstrekkers gaan ver in het u voorhouden van aantrekkelijke rentes. Bedenk dan dat het een aanbieding betreft voor een korte periode. Het kan wel interessant zijn daar in te stappen, als u precies weet welk rentepercentage gaat gelden na die periode. U kunt beter een lening afsluiten met een vast percentage voor de gehele looptijd. U ontkomt niet aan een avondje flink rekenen om te bepalen welke lening voor u het beste is. Verrassend genoeg kan een lening met een hogere rente uiteindelijk toch de laagste maandlasten opleveren.
De geldverstrekker is in één ding geïnteresseerd: kunt u de lening weer terugbetalen, inclusief de rente? Daarvoor zijn een paar zaken indicatief: uw inkomen en uw historie op het gebied van lenen. Bij een laag inkomen zal de bank niet gauw een lening verstrekken, aangezien de maandelijkse rente en aflossing een te grote post op uw persoonlijke begroting gaan vormen.
Uw leengeschiedenis is bekend bij het BKR. Met behulp van uw naam en geboortedatum wordt in een bestand gezocht naar uw aanwezigheid. Hebt u ooit eerder een lening gehad, dan vindt men u terug. Uit de informatie over het verloop van die lening leidt men af of u de nieuwe lening wel zou kunnen terugbetalen. Staat er bijvoorbeeld bij dat u die lening met achterstand in de betaling uiteindelijk hebt afgelost, dan vindt de nieuwe geldverstrekker dat op zijn minst aanleiding u daarover wat aanvullende vragen te stellen.
Hebt u nog nooit een lening afgesloten? Dan meldt het BKR: "Onbekend". Dat kan een voordeel zijn: u hebt nog nooit geleend en dat is een teken dat u uw zaakjes financieel altijd goed voor elkaar hebt gehad. Maar dat kan ook duiden op een verslechterde situatie, waardoor u moet gaan lenen.
U leent € 10.000 voor een verbouwing. U betaalt deze lening in 10 jaar terug, met 8% rente per jaar, in 120 maandelijkse termijnen. Volgens een eenvoudige formule komt u op een maandbedrag uit van € 121,33. Vermenigvuldigt u dat bedrag met 120, dan blijkt dat u € 14.560 hebt betaald voor de verbouwing.
Om te bepalen wat u werkelijk aan rente betaalt voor bijvoorbeeld de roodstand op uw privérekening wordt een formule gebruikt die het rentebedrag dat de bank in rekening heeft gebracht uitdrukt in een percentage van het bedrag dat u rood hebt gestaan. Vervolgens wordt dat percentage omgerekend naar een jaarpercentage met behulp van het aantal dagen dat u rood hebt gestaan en het aantal dagen in een jaar. De formule ziet er zo uit:
HIER DE FORMULE PLAATSEN
Voor het aantal dagen in een jaar neemt een bank zo het uitkomt 360, 365 of 366 dagen. Het aantal dagen dat u rood hebt gestaan kunt u uitvissen door goed op het rekeningafschrift te kijken naar de datum waarop de boekingen hebben plaatsgevonden. Vermeldt een bank de valutadatum op het rekeningafschrift, dan is dat de datum die je gebruikenmoet om het aantal dagen te bepalen.
Bij het afsluiten van een persoonlijke lening spreekt u met de geldverstrekker af dat u het geleende bedrag terugbetaalt, met rente, door een vast bedrag per maand te betalen. In dit bedrag zit rente en aflossing en het wordt de annuïteit genoemd. Na betaling van alle maandbedragen is uw schuld afgelost. Het bijzondere aan dit bedrag is dat het in het begin veel rente bevat en weinig aflossing. Dat verschuift in het voordeel van aflossing, naarmate de tijd vordert.
Dat werkt zo: volgens een ingewikkelde formule wordt een maandbedrag berekend waarmee u na het afgesproken aantal perioden op een hoofdsom van € 0 uitkomt. Die formule zorgt ervoor dat de rente over een maand steeds netjes wordt betaald en dat de rest op de hoofdsom in mindering wordt gebracht. Soms werkt dat ook zo bij een hypothecaire lening, dat heet dan een annuïteitenhypotheek.
Wilt u precies weten hoe hoog de berekende rente is? Zoek iemand in de familie of kennissenkring die dat kan uitrekenen en het u kan voorrekenen. Anders gaat u naar uw bank, maar pas op, niet iedere bankmedewerker kan dat nog!
Sluit geen persoonlijke lening of consumptief krediet af voor uitgaven als vakanties, feesten, de garderobe, woninginrichting of duurzame goederen. Dat zijn uitgaven die uit uw inkomen betaald zouden moeten worden door ervoor te reserveren.
Bouw doorlopende kredieten snel af door het maandbedrag te verhogen en vraag uw bank of op uw persoonlijke lening zonder bijkomende kosten extra mag worden afgelost. Ga nooit in op voorstellen voor uitgestelde betaling, maar beding korting. Rente op consumptief krediet is relatief hoog. Bovendien heeft de fiscus de aftrekbaarheid van consumptieve rente jaren geleden afgeschaft. Mocht u toch gaan lenen, schroom dan niet te onderhandelen over het rentetarief en leen alleen wat u echt nodig hebt.
Makelaars en assurantietussenpersonen ontvangen provisie van geldverstrekkers en verzekeraars voor elke hypotheek of verzekering die zij afsluiten. Deze provisies belopen aanzienlijke bedragen en u mag daarvoor dan ook het nodige verlangen. Schaamt u zich er bijvoorbeeld niet voor een extra bezoek aan het huis te vragen waarop u zou willen bieden of verlang dat uw tussenpersoon het allemaal nog een keer komt uitleggen. De meesten doen dat graag. Bedenk ook dat een adviseur nooit echt onafhankelijk is als hij de producten verkoopt waarover hij adviseert! In plaats daarvan kunt u een adviseur inschakelen die u betaalt voor zijn advies, kijk daarvoor op de website van de VOFP
Het huidige beursklimaat is niet uitnodigend voor de beginnende belegger: dalende koersen, grote schommelingen in de koersen en een macro-economische ontwikkeling die geen uitsluitsel biedt over de te voeren beleggingsstrategie. Sommige beleggers verzuchten dan ook: "Ik zet mijn geld wel op een spaarrekening!" Dat is geen onverstandig besluit: de meeste elementen van een spaarcontract zijn niet aan marktomstandigheden gekoppeld. Alleen inflatie kan het werkelijke rendement flink beïnvloeden.
U zet € 25.000 op een spaarrekening - bijvoorbeeld een spaardeposito - en krijgt een maandelijkse rentevergoeding op basis van 5% rente per jaar. U ontvangt elke maand: € 25.000 x 5% / 12 = € 104,17. De werkelijke rente ligt hoger, aangezien u al na één maand over één twaalfde van de rente kunt beschikken, na twee maanden over twee twaalfde, enzovoort. Dat geld kunt u opnieuw rentegevend op een spaarrekening zetten. Maar nu speelt de inflatie een vervelende rol. Als die bijvoorbeeld 3% is, dan bent u met uw spaardeposito niet veel opgeschoten. Grofweg is uw geld maar 2% meer waard geworden: de € 25.000 is in euro's van het tijdstip van inleg nog maar € 24.250 waard. U hebt 5% rente ontvangen, in totaal € 1.250. Dat opgeteld bij uw inleg is € 25.500, slechts € 500 verschil of 2%. Dan houden we geen rekening met het feit dat de eerste rentebetaling ook elftwaalfde van de inflatie meemaakt. De werkelijke waardevermeerdering ligt lager dan 2%, hoewel een beetje compensatie plaatsvindt door het opnieuw kunnen sparen van de rentebedragen. Ook bij beleggen speelt inflatie een rol. Of u nu € 25.000 op een spaarrekening zet of in aandelen Shell belegt, na een jaar kunnen de euro's door inflatie zijn verminderd in waarde. Bij een spaarrekening is dat in principe het enige risico, bij aandelen spelen ook andere risico's, in het bijzonder het koersrisico.
Voorbeeld. U belegt uw € 25.000 in aandelen Shell. Op de dag van aankoop noteren ze € 62,50 en u ontvangt derhalve 400 aandelen. Een spaarrekening openen is gratis, aandelen kopen niet. De bank rekent een transactieprovisie van 0,25% en uw werkelijke inleg is daarom € 25.062,50. Om het rendement van de spaarrekening te behalen, bij een gelijke inflatie, moet uw belegging na een jaar 5% meer waard zijn dan de werkelijke inleg: € 25.062,50 + (5% x € 25.062,20) = € 26.315,63. De aandelen zouden dan een koers van € 65,79 moeten noteren. De transactiekosten van een eventuele verkoop verminderen het rendement, veelal brengt de bank ook een vergoeding in rekening voor het bewaren van de gekochte aandelen, het bewaarloon, ook dat vermindert het rendement. Maar bij een lagere koers dan € 65,79 komt u al helemaal niet aan het rendement van de spaarrekening! Bij een hogere koers wel en veel beleggers houden daar rekening mee. Dat doen ze dan alleen voor de lange termijn: over een periode van minimaal vijf jaar verwachten ze een gemiddeld rendement dat hoger ligt dan dat op een spaarrekening. In de praktijk is dat vaak zo, maar in de geschiedenis zijn er periodes geweest die langer duurden en waarin dat rendement niet werd behaald.
Naast koersresultaat is het ook goed mogelijk een rendement te realiseren uit het dividend dat ondernemingen uitkeren aan aandeelhouders. Bijvoorbeeld: het aandeel Arcadis noteerde op een gegeven moment € 8,50 en het dividend bedroeg € 0,50 per aandeel. Dat is een rendement van 5,8%! Daar moest nog de dividendbelasting af van 25% over het dividend.
De verlokkelijk hoge rentes die op spaarrekeningen worden geboden, zijn bedrieglijk. In de jaren dat ik mijn eerste spaardeposito kocht, kreeg ik maar liefst 11,5% rente. Heel leuk, maar de inflatie was ongeveer net zo hoog, per saldo behield je geld zijn waarde. De rente is nu een stuk lager, maar de inflatie weer ongeveer net zo hoog als het renteniveau. Moet je daarom toch maar niet sparen? Nee hoor, sparen is een veilige plek in onzekere tijden. Het blijft een afweging tussen rendement en risico, de keuze tussen beleggen en sparen.
Gaat u toch beleggen: houd het simpel. Hebt u geen verstand van beleggen, beleg dan niet! Vindt u het eng? Beleg dan niet. Alternatieven genoeg, u kunt gewoon sparen. Het rendement op spaarrekeningen is de afgelopen jaren stukken beter geweest dan op aandelenbeleggingen. Toch zijn er wel beleggingsmogelijkheden die iets meer opleveren en toch vrijwel risicoloos zijn: staatsobligaties. Dat zijn leningen aan de Staat der Nederlanden met een iets hogere rente dan op een spaarrekening. Het risicois ook iets groter, dat wil zeggen: de kans dat u uw geld niet terugkrijgt is aanwezig, als de Staat failliet gaat is dat het geval. Die situatie is in Nederland vrijwel uitgesloten. In de berekening van het rendement moet u wel de aan- en verkoopkosten en het bewaarloon meenemen.
Op een spaarrekening kunt u uw geld ook kwijtraken; als de bank failliet gaat en het saldo is meer dan € 100.000 dan kunt u het meerdere kwijt zijn. Tot dat bedrag staat De Nederlandsche Bank garant [22] .
Hoe hoger het risico dat u uw geld kwijtraakt, hoe hoger het mogelijke rendement. Neem een lot in de loterij. De kans dat u uw geld kwijtraakt is 99,99%, maar het mogelijke rendement is gigantisch, u kunt € 1 miljoen winnen met € 25 inleg. Bij een heel laag risico - bijvoorbeeld het bewaren van uw geld in een kluis - is het rendement ook erg laag: 0%. Daartussen zitten duizenden mogelijkheden met verschillende combinaties van risico en rendement, en het is de kunst de goede afweging te maken tussen combinaties van die twee.
Waarom zou je eerst moeten sparen? Met een goede lening is toch niets mis? Voor een hoop mensen is leuk een spaarpotje - fysiek of op een rekening - te hebben waaraan je een bestemminghangt. Sparen geeft een goed gevoel: je hebt een doel, iets om naar uit te kijken.
Er is nog een ander voordeel aan sparen. U kunt tussentijds van doel veranderen! Als u geld hebt geleend om eens wens te vervullen en u krijgt na een paar maanden spijt, dan kunt u niet meer terug zonder erbij in te schieten. Met sparen kan u dat niet overkomen. Dat wil zeggen: spijt krijgen wel, maar u hebt in ieder geval een langere bedenktijd gehad. Als u halverwege het benodigde bedrag denkt dat je eigenlijk liever iets anders wil kopen, dan kan dat!
Een derde voordeel is dat het spaargeld meehelpt met het bereiken van uw doel: de rente op de spaarrekening krijgt u er gratis bij. Die rente mag dan niet altijd zo hoog zijn, het is wel geld waar u verder niets voor hoeft te doen.
Over opgebouwd vermogen betaalt u belasting. De belastingdienst gaat uit van 4% fictief rendement op uw vermogen en dat wordt bij uw inkomen opgeteld, waarbij een belastingvrij vermogen is toegestaan, waarvan de hoogte afhankelijk is van uw gezinssituatie.
Wat zijn exploten en betekeningen? Hoe reageert u op de deurwaarder? Kunt u een deurwaarder de deur wijzen? Kan hij uw inboedel zomaar meenemen? Wat is eigenlijk een deurwaarder?
Deurwaarder is een apart beroep. Je moet hard zijn, maar ook situaties kunnen beoordelen. Het werk van de deurwaarder bestaat voor een groot deel uit activiteiten rondom het innen van vorderingen. De meeste deurwaarderskantoren kunnen meer voor hun klanten betekenen: het verrichten van taxaties, het organiseren van veilingen en het geven van juridische adviezen. Voor dit boek beperk ik metot het incassowerk van de deurwaarder.
Een deurwaarder tracht in opdracht van een schuldeiser - het energiebedrijf, de woningcorporatie, de bank - alsnog een schuld geïncasseerd te krijgen. U kunt met een deurwaarder te maken krijgen als u uw belasting niet op tijd betaalt. Op een belastingaanslag staat altijd een uiterste betaaldatum vermeld. Het bedrag van de aanslag moet op deze datum op de rekening zijn bijgeschreven. Als u deze datum overschrijdt kan de fiscus een boete opleggen. Betaalt u daarop ook niet en na verschillende aanmaningen nog steeds niet, dan kan de fiscus een deurwaarder inschakelen om de vordering te innen.
Dat brengt weer extra kosten met zich mee, de deurwaarder doet zijn werk ook niet voor niets. Die kosten moet de schuldenaar betalen. Het is niet ongebruikelijk dat een vordering van € 200 door alle bijkomende kosten oploopt tot het drie- of vierdubbele. Dat is weggegooid geld! Door tijdig een betalingsregeling te treffen, kunt u zich die kosten besparen. Het is een fabeltje dat een deurwaarder niet voor rede vatbaar zou zijn. Hij heeft de opdracht de vordering te innen, maar ook de vrijheid een regeling voor te stellen. Komt de deurwaarder aan de deur, neem dan niet alleen maar de brief die hij komt overhandigen aan, maar nodig hem uit voor een kop koffie en geef hem inzicht in uw situatie. Een deurwaarder komt vaak geld ophalen. Indien u kunt aantonen met een betalingsbewijs dat u wel betaald hebt, vertrekt de deurwaarder. Dat laatste is een cruciaal onderdeel van de bewijsvoering in een dispuut rond een betaling. Indien u overal goed alle betalingsbewijzen van bewaart, kan u niets gebeuren als de vordering wordt opgeëist waarvan u kunt aantonen die betaald te hebben. Niet alle administraties van schuldeisers zijn in orde. Verstrekt een leverancier geen betalingsbewijs? Vraag er dan expliciet om.
Er is geen verschil tussen een deurwaarder en een gerechtsdeurwaarder dan alleen de naam. Officieel is de te gebruiken benaming gerechtsdeurwaarder, maar het is gebruikelijk dat men spreekt over de deurwaarder. Er bestaan naast de gerechtsdeurwaarder nog wel de belasting- en de gemeentelijke deurwaarder. Deze worden door de belastingdienst of de gemeente aangesteld. Zij hebben uitsluitend een ambtelijke taak. Zij voeren geen incasso's uit voor anderen, voeren geen procedures en zijn in dienst van de overheid [23] . Controleer of een deurwaarder lid is van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders. De belastingdeurwaarders zijn verenigd in de Algemene Vereniging van Belastingdeurwaarders. Een overzicht van de deurwaarders in Nederland is te vinden op de Startpagina Deurwaarder.
De gerechtsdeurwaarder heeft een aantal wettelijke bevoegdheden die een incassobureau niet heeft, zoals het leggen van beslag op uw bezittingen. De schuldeiser - die zelf ook op de kosten moet letten - schakelt soms eerst een incassobureau in. Ik wil hier niets ten nadele van incassobureaus schrijven, maar feit is dat de aanpak in sommige gevallen wat minder conventioneel is en soms door de schuldenaar als bedreigend wordt ervaren. Schakelt u zo nodig de politie in als u daadwerkelijk door een vertegenwoordiger van een incassobureau bent bedreigd.
Een vriend vertelde me dit verhaal: Harry was op de bakkerijmachinefabriek waar ik hoofdboekhouder was, verkoper en incasseerder van moeilijke vorderingen. Zijn trukendoos was oneindig groot! Eén van zijn geliefkoosde trucs was bij de debiteur binnenstappen en zeggen: "Ik kom dat geld halen!" "Ik heb het niet", zei de vrouw van de bakker, achter de toonbank. "Dan kom ik zo terug met de deurwaarder!" Harry ging dan naar de eerste de beste kroeg. Als er iemand een beetje (re)presentabel uitzag dan zei hij: "Leg die biljartkeu even neer, kan je 25 gulden verdienen...", waarop hij met de kersverse deurwaarder weer naar de bakker ging. "Zo, hier ben ik met de deurwaarder!"
De moraal van dit verhaal: laat een incassant of deurwaarder zich identificeren. Neem geen genoegen met onduidelijk uitziende pasjes of identiteitskaarten, maar vraag een duidelijk bewijs en noteer het nummer. Controleer of de naam van het deurwaarderskantoor bestaat en of de persoon die bij u aan de deur staat, daar wel werkt, bijvoorbeeld door ernaar te bellen.
De verbazing bij het aanschouwen van een deurwaarder die een openstaande factuur komt opeisen kan ik me nog goed herinneren. Die verbazing was dan ook heel echt: ik wist werkelijk niet waar de goede man het over had. Na een kop koffie, wat uitleg over en weer is hij vertrokken, de rekening is direct betaald en de schuldeiser en ik hebben onze relatie gewoon gecontinueerd. Helaas is deze situatie voor de meeste mensen die de deurwaarder op de galerij of over het grindpad horen aankomen, niet zo simpel op te lossen. De betalingsachterstand die de deurwaarder komt innen is veelal wel bekend, maar ook vrijwel onoplosbaar. De energiebedrijven in Nederland staan bekend om hun harde opstelling: betalen of anders volgt loonbeslag, boedelbeslag, afsluiting of iets anders, voor zover deze dwangmiddelen mogen worden ingezet. Het afsluiten van gas, water, elektriciteit, de kabel of de telefoon is niet leuk en soms zelfs levensbedreigend bij één van de eerste drie genoemde nutsvoorzieningen.
Een deurwaardersexploot is een mededeling van een deurwaarder. Het bijzondere eraan is dat u niet aan de mededeling kunt ontkomen. U kunt niet doen alsof u het exploot niet ontvangen hebt. Een dergelijke mededeling kan een dagvaarding zijn - een brief waarin u wordt opgeroepen te verschijnen voor een rechter - of een ontslagbrief van uw werkgever. De gerechtsdeurwaarder draagt er zorg voor dat dagvaardingen, vonnissen en overige aanzeggingen en mededelingen de betrokken personen bereiken.
De gerechtsdeurwaarder [24] is een door de Kroon benoemde openbaar ambtenaar die een eigen rechtspraktijk heeft, te vergelijken met die van een notaris. Hij is niet in dienst van enige instantie, maar is, behalve openbaar ambtenaar, vrije beroepsbeoefenaar en dus zelfstandig ondernemer. Als zodanig is de gerechtsdeurwaarder aansprakelijk voor de door hem geleverde diensten.
Als een deurwaarder een dwangbevel of dagvaarding komt betekenen, dan houdt dat in dat hij van een officiële brief een afschrift of kopie bij u achterlaat. Daarmee is de brief officieel aan u overhandigd en wordt u geacht te weten wat er in de brief staat. Indien u geen gevolg geeft aan de brief, kunnen de in de brief genoemde sancties worden opgelegd.
Als er beslag gelegd wordt op uw bezittingen of toekomstige inkomsten, dan is daar een gerechtelijke uitspraak of een vonnis voor nodig. Het is een uiterste middel u tot het betalen van een vordering te dwingen. Indien uw spullen in beslag worden genomen kunnen deze worden verkocht om met de opbrengst de schuld te voldoen. Dat gebeurt wel eens,maar een beslaglegging op uw inkomen of uitkering is gebruikelijker, omdat alle andere omstandigheden dan gelijk blijven en u niet ook nog eens op zoek moet naar andere woonruimte. Een loon- of uitkeringsbeslag is daarmee niet leuker geworden. Voor de schuldeiser betekent het een manier regelmatig een deelbetaling te ontvangen.
U kunt er beter voor zorgen dat de deurwaarder u niet hoeft te bezoeken.Betaal uw rekeningen op tijd, en mocht u onverhoopt moeilijkheden ondervinden, licht de schuldeiser dan tijdig in en tref een regeling. Dat voorkomt een hoop ellende en het scheelt flink inde kosten van de deurwaarder, die u immers ook moet betalen.
In de voetnoten zijn de bronnen opgenomen die ik heb gebruikt voor het schrijven van dit boek. Twee rechthebbenden op geciteerde voorbeelden zijn aangeschreven, maar hebben niets van zich laten horen. Mochten zij hun verhaal herkennen, dan hoor ik dat graag.
Helaas werkte niet iedereen mee. Zo reageerde de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders afwijzend op mijn verzoek mee te denken over het hoofdstuk over de gerechtsdeurwaarder. Impliciet gaven zij toestemming gebruik te maken van teksten op hun website. Dat heb ik dankbaar gedaan.
Nadat ik de tekst van dit boek had afgerond en de hoofdstukken nog eens tot me door probeerde te laten dringen alsof ik ze voor het eerst zag, besefte ik dat het Zevenstappenplan een kwestie kan zijn van lange adem. Ik noem een periode van misschien wel tien jaar die nodig is om schuldenvrij te worden, maar dat houdt niet in dat u de hele tijd niets leuks meer zou kunnen doen.
Wij zijn met ons gezin in de zomer van 2004 voor het eerst op vakantie geweest via Intervac een organisatie waarbij je van huis ruilt met een familie uit Nederland of een ander land in de wereld. Dat scheelt een hoop geld, in feite kost de vakantie je alleen de reis. Als u enkele jaren op weg bent naar een schuldenvrij leven, is de situatie vaak al van dien aard, dat u volledige controle hebt en kunt bepalen wat er financieel kan en wat er niet kan.
U hebt niets meer nodig dan doorzettingsvermogen en geduld. Ja, en toch ook wel geld. Dat hebt u grotendeels zelf in de hand. Lukt het niet om zelf uw schulden te saneren, bedenk dan dat dat geen schande is. Een schuldenvrij leven is er voor iedereen.
Succes!
Leersum, november 2010.